Δευτέρα 29 Ιουλίου 2013

Η έννοια του πρέποντος (decorum) στον Ερωτόκριτο

  Το ''πρέπον'' στη λογοτεχνία, το decorum κατά τον Οράτιο, είναι η ευπρέπεια. Μάς εντυπωσιάζει η πληθώρα των λέξεων που παραπέμπουν στην ευπρέπεια και τις οποίες με εμφατικό τρόπο τοποθετεί στο κείμενό του ο Β. Κορνάρος. Το θέμα προσεγγίζεται με εμπεριστατωμένο τρόπο από την καθηγήτρια του Α.Π.Θ. Αναστασία Μαρκομιχελάκη

Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο





Η Τασούλα Μαρκομιχελάκη (Ηράκλειο, 1966) είναι πτυχιούχος Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Cambridge (με τον καθ. David Holton), όπου ειδικεύτηκε στην Κρητική Λογοτεχνία. Στο παρελθόν δίδαξε στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (1992-97), στη Σχολή Ξεναγών Κρήτης και στη Μέση Εκπαίδευση (1998-2012) και ασχολήθηκε επαγγελματικά με την επιμέλεια εκδόσεων.
 Έχει δημοσιεύσει μελέτες για θέματα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας από τις αρχές ώς τον 18ο αιώνα, καθώς και για τη μορφή της Ωραίας Ελένης στη νεότερη ποίηση. Έχει δώσει διαλέξεις στην Αγγλία, την Κύπρο και την Κωνσταντινούπολη, και έχει λάβει μέρος σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από τις σειρά «Παλαιότερα κείμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» του ΙΝΣ (Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη) θα κυκλοφορήσει το βιβλίο της Μανόλης Σκλάβος, Της Κρήτης ο χαλασμός (Η Συμφορά της Κρήτης).





Πέμπτη 25 Ιουλίου 2013

Ο ηλεκτρονικός συμφραστικός πίνακας λέξεων για τον Κ. Καρυωτάκη




  85 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη συμπληρώθηκαν στις 21 Ιουλίου. Το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας τιμά τη μνήμη του με τη δημοσίευση του ποιητικού του έργου, μαζί με ηλεκτρονικό συμφραστικό πίνακα λέξεων


Το έργο εντάσσεται στον νέο δικτυακό τόπο με τίτλο «Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα», η δοκιμαστική λειτουργία του οποίου μόλις ξεκίνησε.

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

 Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα.
Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)


Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928)  
 
Επιλογές αναζήτησης
Ποιητικό έργο 
Κατάλογοι λέξεων 
Ειδικά Κριτήρια 
Ακριβής αναζήτηση

Το σωζόμενο ποιητικό έργο του Κ. Καρυωτάκη κυκλοφορεί σε μια σειρά από εκδόσεις, καθώς είναι ελεύθερο από πνευματικά δικαιώματα. Το ψηφιακό σώμα κειμένων περιλαμβάνει τα σωζόμενα άπαντα ποιητικά έργα (συμπεριλαμβανομένων των νεανικών ποιημάτων), λαμβάνοντας υπόψη τη συστηματοποίησή τους στη συγκεντρωτική έκδοση: Τα ποιήματα 1913-1928, Αθήνα: Νεφέλη, 1992,φιλολογική επιμέλεια και σχόλια Γ.Π. Σαββίδη:

[Εφηβικοί στίχοι] (1913-1916)
[Εφηβικές μεταφράσεις] (1914-1917)
[Νεανικά Ποιήματα] (1919-1924)
Τραγούδια για παιδιά (1919-1922)
[Στίχοι από τη Γάμπα] (1919)
[Στίχοι από το Πελ-Μελ] (1921)
Ο πόνος του ανθρώπου και των πραμάτων (1919)
Νηπενθή (1921)
Ελεγεία και Σάτιρες (1927)

Στο σώμα κειμένων για τη συγκρότηση του συμφραστικού πίνακα περιλαμβάνονται και οι μεταφράσεις που δημοσίευσε ο Καρυωτάκης είτε αυτόνομα είτε ως μέρος των ποιητικών του συλλογών, καθώς, όπως έχει δείξει η έρευνα, αποτελούν οργανικό μέρος του έργου του.


Τετάρτη 24 Ιουλίου 2013

Για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας (24-7-1974)



...  Πολλοί νομίζουν πως η Δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα. Δεν ξέρουν πως πρόκειται για απόληξη και όχι για αφετηρία. Γίνεσαι άξιος να υψωθείς ως τη δημοκρατική ιδέα όταν έχεις διανύσει κάποια στάδια εσωτερικού εκπολιτισμού. Μια Δημοκρατία στους κάφρους είναι αδιανόητη, ενώ είναι νοητά εκεί όλα τα άλλα καθεστώτα, ολιγαρχικά, ιδιαίτερα τ΄ αριστοκρατικά.

  Κάθε φορά που εκδηλώνεται ή που υποβόσκει μια κρίση της δημοκρατικής ιδέας, πρέπει να ψάχνουμε να βρούμε αν τα αίτια είναι εξωτερικά ή εσωτερικά, μ΄ άλλα λόγια αν φταίνε οι ιστορικές συνθήκες ή μήπως υπάρχει μια ανεπάρκεια οργανική μέσα στα άτομα φορείς της ιδέας. Βέβαια, οι συνθήκες αυτές δεν είναι ποτέ απόλυτες, ιδιαίτερα η δεύτερη. Δεν φταίνε ποτέ όλοι για την κάμψη της δημοκρατικής αρετής. Επειδή όμως οι λαοί σαν ιστορικές μονάδες χαρακτηρίζονται από την πλειοψηφία τους ή-στο πρακτικό επίπεδο-έστω κι από την σχετική πλειοψηφία, σε περίπτωση τέτοια πρέπει ν΄ αναρωτιόμαστε μήπως υστερεί κάτι στην ίδια την ωριμότητα των λαών αυτών. Μήπως δεν έχει συμπληρωθεί η διαδρομή που θα τους έκανε άξιους της Δημοκρατίας.

  Μου έχει τύχει πάμπολλες φορές, σε συζήτηση όχι διαλογική αλλά σε κύκλο να ακούσω κάποιον να λέει όταν οι διαπιστώσεις φαίνονται να φτάνουν σε αδιέξοδο: ‹‹ Μωρέ, εμάς μας χρειάζεται δικτατορία››, και δυο- τρεις άλλοι γύρω να συμφωνούν, κουνώντας επιδοκιμαστικά τα κεφάλια τους. Τότε κάτι μαραίνεται μέσα μου, με κυριεύει αθυμία. Όχι γιατί οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται σε πλάνη. Αλλά γιατί βλέπω πόσο εύκολα απεμπολούν τα άτομα τα δικαιώματά τους, ό,τι με τόσους αγώνες έχει κατακτηθεί στο μάκρος της ιστορίας, με τόσο αίμα. Απεμπολούν δηλαδή την ανθρώπινη αξιοπρέπεια…

Άγγελος Τερζάκης.

Παρασκευή 12 Ιουλίου 2013

Ο Καραγάτσης των ταξιδιωτικών εντυπώσεων


Στην όμορφη  Εύβοια διαβάζω τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του Μίτια Καραγάτση  και μαγεύομαι από μιαν άλλη συγγραφική δεξιότητά του που, ίσως, έχει παραγνωριστεί ή δεν έχει φωτιστεί ακόμη αρκούντως.





Ο ταξιδιωτικός Μ. Καραγάτσης 

 Ο Λαρισινός πολυγραφότατος συγγραφέας των μυθιστορημάτων, «Ο Συνταγματάρχης Λιάπκιν», «Γιούγκερμαν», «Ο Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου», παρά τις εύλογες αντιρρήσεις αρκετών έλκει μέχρι σήμερα το αναγνωστικό κοινό, δεν ξεφεύγει από τον «Κανόνα» της γενιάς του 30, υπηρετεί εκτός από την διηγηματογραφία την κριτική θεάτρου, τις ιστορικές μελέτες αλλά την ταξιδιωτική λογοτεχνία.

  Η σχέση του Μ. Καραγάτση με τις σελίδες του τελευταίου λογοτεχνικού είδους ήλθε αργά στην δημοσιότητα. Τριάντα χρόνια μετά τον θάνατό του, ένας τόμος με τον ελκυστικό τίτλο «Από Ανατολή σε Δύση», (εκδ. Καστανιώτης – 1991), παρουσιάζει στο κοινό μια άλλη διάσταση της φυσιογνωμίας του συγγραφέα. Στον τόμο αυτό δεσπόζει μία σειρά ταξιδιωτικών εντυπώσεων του Μ. Καραγάτση από μία δημοσιογραφική αποστολή της εφημερίδας, «Η Βραδυνή» τον Μάρτιο του 1953. Ο τίτλος των κειμένων, «Το Κόκκινο και το Μαύρο – αποστολή στην Κένυα», όπου ο Μ. Καραγάτσης, με την ματιά του έλληνα κοσμοπολίτη και τον μανδύα του μυθιστοριογράφου, διεισδύει στον πρωτόγονο, αδάμαστο ερωτισμό των Αφρικανών, γυναικών και ανδρών, που δεν γνωρίζει όρια και ηθική. Αυτή η ορμητικότητα των αμόλευτων ανθρώπων της μαύρης ηπείρου θα δαμασθεί σε λίγα χρόνια από τον αρρενωπό λευκό πολιτισμό της μετααποικιακής ορθολογικότητας.

 Ένα άλλο βιβλίο με τον τίτλο «Περιπλάνηση στο κόσμο – ταξιδιωτικές εντυπώσεις» εκδόσεις «ΕΣΤΙΑ – 2003» με επιμέλεια της γνωστής μας Άντειας Φραντζή, ταξινομεί χρονολογικά τον ταξιδιωτικό κόσμο του Μ. Καραγάτση, αρχίζοντας με τα νεανικά του άρθρα την εφημερίδα «Καθημερινή». Νέος και καθιερωμένος συγγραφέας ο Μ.Κ. θέλει να μιλήσει με την φύση και τους ανθρώπους της γενέθλιας γης του, την γόνιμη Θεσσαλία, την Λάρισα την πόλη με την διπλή προσωπικότητα.

Ακολουθούν στην συνέχεια, οι κρίσεις του από ένα ταξίδι στην Μ. Βρετανία, χώρα συμμαχική κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

  Το βλέμμα ρίχνεται στις Πανεπιστημιακές πόλεις Οξφόρδη και Καίμπριτζ, πνευματικούς προμαχώνες της γηραιάς ηπείρου, με την γοτθική τους αρχιτεκτονική και την γαλήνια ομορφιά τους, φυτώρια της αυριανής πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας του Δυτικού κόσμου.
Ο συγγραφέας ανακαλύπτει την απέναντι ακτή του Ατλαντικού τον Νέο Κόσμο, είναι καλεσμένος από υπουργείο Εξωτερικό των ΗΠΑ, τον Φεβρουάριο του 1950. Πρόσκληση όχι τυχαία, συμπίπτει με την αλλαγή του προσανατολισμού της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής κατά την εποχή του «Σχεδίου Μάρσαλ» και την πολιτική συμπάθεια της εφημερίδας «Η Βραδυνή», με τις λογοτεχνικές στήλες της εξάλλου συνεργάζεται ο Μ. Καραγάτσης. Η ανερχόμενη υπερδύναμη του Ατλαντικού τον έλκει. Αναλύει το πολύπλοκο πολιτικό της σύστημα, θαυμάζει τον τεχνικό της πολιτισμό, το ατομικό και δημιουργικό πνεύμα της δυναμικής μεσαίας τάξης, τον ενοχλεί η έλλειψη παράδοσης, η αφέλεια των κατοίκων της και το καταναλωτικό πνεύμα που διεισδύει και στα λαϊκά στρώματα. Την επόμενη χρονιά το 1951 γράφει σελίδες από επισκέψεις στα δύο μεγάλα κέντρα του προσφυγικού ελληνισμού την Κων/λη και την Σμύρνη. Οι εικόνες που ζωγραφίζονται από την εμπειρία αυτού του ταξιδιού δεν εξυπηρετούν μονάχα την διατήρηση της ιστορικής μνήμης, πράγμα που ο συγγραφέας έχει δείξει με τα ιστορικά μυθιστορήματα και δοκίμια, αλλά στην ανακάλυψη της ψυχής και της ιστορίας του «άλλου» του χθεσινού κατακτητή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η πολιτική επιλογή όπως στην παραπάνω περίπτωση των ΗΠΑ δεν γένη και εδώ. Εποχή που καλλιεργείται μία νέα ελληνοτουρκική προσέγγιση στα πλαίσια της μεταπολεμικής Δυτικής συμμαχίας. Βυζάντιο, Κων/λη, Ισταμπούλ, χώρος όμορφος, αλλά και σκληρό πέρασμα του αρχαίου του Χριστιανικού και του Ισλαμικού πολιτισμού. Σμύρνη πόλη μεσογειακή ριζωμένης στην Ιωνική γη και χτισμένη πάνω στα συντρίμμια της πυρκαγιάς της καταστροφής του 1922. χώρος και σήμερα φιλόξενος για τους χθεσινούς έλληνες κατοίκους της που την επισκέπτονται για να μην ξεχάσουν την καταγωγή τους.

 Κοσμοπολίτης ο Μ. Καραγάτσης θα ήταν παράλειψη να μην ταξιδέψει στην «Πόλη του φωτός» το Παρίσι κοιτίδα του νεώτερου πολιτισμού. Πόλη όνειρο για τους ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης του καιρού του. Οι θερινές διακοπές του στην Άνδρο και στην Μύκονο κατά την περίοδο 1949-1952, αποτυπώνονται σε κείμενα όπου αποκρυπτογραφείται η μαγεία της παρθενικής ακόμα νησιωτικής Ελλάδας, καταφύγιο του συγγραφέα για να εύρει το νήμα που τον συνδέει με την αθωότητα της παιδικής ηλικίας.

Λουκάς Θεοχαρόπουλος

http://www.critique.gr


Κυριακή 7 Ιουλίου 2013

ΠΡΟΒΕΣ


Πρόβες

Κάνεις πρόβες στο μυαλό σου για το πώς θα το πεις. Τελικά δεν σου βγαίνει. Εσύ σκέφτεσαι. Κάποιος πιο πέρα όμως όχι. Τα λόγια του μαχαίρια που πληγώνουν και εσύ κάνεις πρόβες…

Συνέχισε έτσι πιστεύοντας πως κάτι θα κερδίσεις με τις πρόβες, με τη σκέψη. Ίσως στο τέλος τα χάσεις όλα και πληγωθείς ακόμη περισσότερο. Η καρδιά να σε οδηγεί, όχι το μυαλό. Αν και η καρδιά πληγώνει εσύ άκου την. 
Και βρες την πρώτος προτού σε βρει εκείνη.
Αν πάλι σε βρει ακολούθησε το μυαλό με ,όμως, πρόβες για το πώς θα βρεις τη ζωή…

 H Βασβάνη Ευανθία- Μαρία είναι μαθήτρια Λυκείου και στον ελεύθερο χρόνο της ασχολείται με τη Δημιουργική Γραφή.