Τετάρτη 28 Μαρτίου 2018

Μηχανουργείο και Λογοτεχνία

Το κτηριακό συγκρότημα της Σχολής Τεχνών και Επαγγελμάτων "Χαμηδιέ" κατασκευάστηκε το 1903 και αποτελούσε τμήμα του οθωμανικού ορφανοτροφείου Ισλαχανέ. Στη Σχολή λειτουργούσε μηχανουργείο, ξυλουργείο, χυτήριο και σιδηρουργείο όπου φοιτούσαν ορφανά παιδιά. Μετά από πολλές και καταστροφικές ανθρώπινες επεμβάσεις στα κτήρια που εκτείνονταν σε μια μεγάλη έκταση που έφτανε μέχρι τη σημερινή οδό Αγίου Δημητρίου, απέμεινε ο χώρος των εργαστηρίων, που μετά την αποκατάστασή του έχει μετατραπεί σε Πολυχώρο Πολιτισμού στην οδό Ελ. Ζωγράφου (απέναντι από τα κοιμητήρια της Ευαγγελίστριας). Έτσι, επιτεύχθηκε και η επανάχρηση του αξιόλογου συγκροτήματος της παλιάς πόλης της Θεσσαλονίκης. Στον χώρο εκπονούνται εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται και στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ειδικά, μπορεί να γίνει πολύ εποπτική η επίσκεψη για τους μαθητές των ΕΠΑΛ και ενδείκνυται για μαθητές με προβλήματα όρασης, καθώς διαθέτει ενημερωτικό υλικό στη γραφή Braille.

βίντεο με δραματοποιήσεις


Στους χώρους της έκθεσης με τις βιοτεχνικές χρήσεις, οι επισκέπτες μπορούν να αναστοχαστούν τα ιστορικά, πολιτιστικά, κοινωνιολογικά αλλά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα.
Ειδικότερα, οι αναφορές λογοτεχνών στα τεχνικά επαγγέλματα, τη βιοπάλη και την παιδική εργασία
βρίσκουν εικόνες στα καλοδιατηρημένα εκθέματα
Τόρνοι

Το παιδί, από δώδεκα χρονώ, έπιασε δουλειά σ' ένα μηχανουργείο. Επειδή ο νόμος έλεγε από δεκατεσσάρω και πάνω, κάνανε τ' αδύνατα δυνατά για να πιάσει δουλειά. Ήθελε να βοηθήσει τη μάνα του. Τώρα ήτανε δεκαπέντε χρονώ, δούλευε πάντα στο μηχανουργείο και το βράδυ πήγαινε σε τεχνική σχολή. Το κακό πρωτοφανερώθηκε ένα απόγευμα, στο μηχανουργείο, την ώρα που δούλευε. Τόπιασε ένας βήχας πολύ δυνατός — έβηχε τον τελευταίο καιρό, μα δεν είχε δώσει σημασία, — και ξαφνικά έβγαλε αίμα. Το πήγανε στις κοινωνικές ασφαλίσεις. Το είδανε στις ακτίνες. Του βγάλανε και πλάκα. Ήτανε πειραγμένος ο αριστερός πνεύμονας.
— Ανάπαυση, καλό φαΐ, καθαρός αέρας ! είπε ο γιατρός στη μάνα, που το βλέμμα της ήτανε γεμάτο φόβο, ακόμα πιο βαθύ φόβο από άλλοτε.
Και πρόσθεσε:
— Επίσης, προσοχή στον ψυχικό παράγοντα!
Αντώνης  Σαμαράκης, Ζητείται Ελπίς, ο Τοίχος, 1954




…Αργότερα η μάνα του τον έστειλε στο μαγαζί του θείου που’ χε μηχανές και μαστόρους να μάθει την τέχνη κι ο Αργύρης είδε από πολύ μικρός τα γυαλιστερά σίδερα, όχι σαν παιχνίδια, μα για δουλειά. Ο θείος του τον είχε για θελήματα, να σκουπίζει τη μηχανή, να μαζεύει τα εργαλεία.
[…] Ο τόρνος με τα μηχανήματα και τις λαβές ήταν ένα μυστήριο που θαρρούσε πως ποτέ δε θα το νιωθε…
Αντρέας Φραγκιάς, Άνθρωποι και σπίτια, 1955




Στο τραπέζι ο πατέρας μου είπε ότι αύριο ξεκινάει τη δουλειά. Σ’ ένα μηχανουργείο στον Πειραιά. Τα λεφτά δεν είναι καλά. Το ξέρει, τον πληρώνουν, λέει, κάτω από το βασικό. Αλλά, τι να κάνεις… Δεν γίνεται αλλιώς. Δεν μπορεί να περιμένει άλλο για μια καλύτερη δουλειά.
Ευγενία Φακίνου, Αστραδενή, 1987
Προϊόντα παραγωγής

μέσα στο συγκρότημα υπήρχε και το παλιό 3ο Γυμνάσιο Αρρένων, για το οποίο έγραψαν οι λογοτέχνες απόφοιτοί του Γιώργος Ιωάννου και Ηλίας Πετρόπουλος.
Ο Πολυχώρος Πολιτισμού "Χαμηδιέ" αποτελεί σημείο αναφοράς και πόλο έλξης για την τοπική κοινωνία και συνιστά επικουρικό διδακτικό μέσο για διαθεματικές προσεγγίσεις σε όλα τα μαθήματα. 
Η κ. Αρετή Κονδυλίδου, Λαογράφος-Κοινωνική Ανθρωπολόγος επιμελήτρια της έκθεσης
και υπεύθυνη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων
Επικοινωνία: 2310206910, 2310213800

Παρασκευή 9 Μαρτίου 2018

Κάλβος : Σφαγή της Χίου και της Συρίας

  Οι στίχοι του Ανδρέα Κάλβου ενέπνευσαν τον Γάλλο ζωγράφο Ντελακρουά να αποδώσει τη σφαγή της Χίου. Η φωτογραφία του πολεμικού ανταποκριτή για το λουτρό αίματος στη Συρία δεν είναι προϊόν έμπνευσης, αλλά προσπάθεια ενημέρωσης της παγκόσμιας κοινότητας για τις σφαγές που συντελούνται σ' αυτή τη χώρα. Οι στίχοι του Κάλβου πάντα επίκαιροι, πάντα ταιριαστοί με την αδηφάγα πολεμική μανία των άδικων. Εξάλλου, ο πόλεμος και οι βαρβαρότητές του θα μαίνονται παντού και πάντα " ἕως ἂν ἡ αὐτὴ φύσις ἀνθρώπων ᾖ" (Θουκυδίδη, 3, 82, 2).

Μάθημα λογοτεχνίας με φιλολογικά, ιστορικά, καλλιτεχνικά και κοινωνιολογικά περικείμενα

Ανδρέας Κάλβος

 Ωδή έκτη. Εις Χίον

 ιζ΄.
    Ω λαιμοί των αθώων
παιδιών μας, ω πλευρά
σεβάσμια των μητέρων,
γερόντων κόμαι εις τ' αίμα
                αθλίως βρεγμέναι!

Musée du Louvre
Η καταστροφή της Χίου
φωτ. Ελένη Παπαδοπούλου


Ωδή Ογδόη. Eις Aγαρηνούς

ις΄.
    H σάλπιγγα, τα τύμπανα
σας προσκαλούν• αδίκους
ασυνέτους πολέμους
φέρετε, κατασφάξατε
                τα έθνη αθώα.     

                 ιζ΄.
    Όχι μόνον τον ίδρωτα,
αλλά και τ' αίμα οι τύραννοι
ζητούσιν απόσας,
κ' αφ' ου ποτάμια εχύσατε
                μήπως τους φθάνει.     

                 ιη΄.
    Tην πνοήν σας αχόρταστοι
επιθυμούν• αλλοίμονον
αν ποτε επί τα σφάγια
των τυράννων αναστε-
 -νάξη η ψυχή σας.  
       
Ο δρόμος ένα ποτάμι αίματος από τις σφαγές αθώων στη Συρία
 http://annoyingsuff.blogspot.gr/2016/02/blog-post_22.html

                   


Τετάρτη 7 Μαρτίου 2018

Νομίσματα και Σταθμά στην Κλασική Αρχαιότητα

  Οι Κερκυραϊκοί στατήρες έγιναν αφορμή για έρευνα και συζήτηση γύρω από τα χρηματοοικονομικά της Αρχαιότητας και οι ισοτιμίες με τα σημερινά νομίσματα αποτέλεσαν το έναυσμα για να χρησιμοποιήσουμε τα Μαθηματικά στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών της Α΄Λυκείου.

Το απόσπασμα του Θουκυδίδη (3, 70) εγείρει απορίες και προβληματισμό. Η χρηματική ποινή ήταν εξοντωτική;

 Kαὶ (ἦν γὰρ Πειθίας ἐθελοπρόξενός τε τῶν Ἀθηναίων καὶ τοῦ δήμου προειστήκει) ὑπάγουσιν αὐτὸν

 οὗτοι οἱ ἄνδρες ἐς δίκην, λέγοντες Ἀθηναίοις τὴν Κέρκυραν καταδουλοῦν. Ὁ δὲ ἀποφυγὼν ἀνθυπάγει

 αὐτῶν τοὺς πλουσιωτάτους πέντε ἄνδρας, φάσκων τέμνειν χάρακας ἐκ τοῦ τε Διὸς τοῦ τεμένους καὶ 

τοῦ Ἀλκίνου• ζημία δὲ καθ᾽ ἑκάστην χάρακα ἐπέκειτο στατήρ. 

στατήρας: ονομασία διάφορων αρχαίων νομισμάτων: Aττικός / βοιωτικός ~.


  Από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. η Αθήνα έκοψε νομίσματα κυρίως σε άργυρο, αργότερα και σε χαλκό, ενώ σε δυο περιστάσεις εκτάκτου ανάγκης εξέδωσε και χρυσά νομίσματα. Το αργυρά αθηναϊκά τετράδραχμα κυκλοφόρησαν από την Ιταλία έως το Αφγανιστάν και ήταν ένα από τα ισχυρότερα και μακροβιότερα νομίσματα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Οι πρώτες νομισματικές εκδόσεις των Αθηνών, από τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. κ.ε., απεικονίζουν διάφορα θέματα, όπως γλαύκα, ίππο, ταυροκεφαλή, τροχό, γοργόνειο κ.ά. Τα νομίσματα αυτά ονομάστηκαν «εραλδικά» (Wappenmunzen) καθώς παλαιότεροι μελετητές θεώρησαν ότι έφεραν εμβλήματα αριστοκρατικών οικογενειών της Αθήνας. Πιθανότερο είναι όμως η θεματολογία να σχετίζεται με θρησκευτικές και αθλητικές δραστηριότητες όπως οι γιορτές των Παναθηναίων.
https://argolikivivliothiki.gr/
ΤΑΛΑΝΤΟΝ

τάλαντον  : η μεγαλύτερη μετρική και νομισματική μονάδα στην αρχαιότητα.
φωτ. Γεωργία Σταυράτη
ΜΝΑ

μνα: αρχαία ελληνική μονάδα βάρους που χρησιμοποιήθηκε και ως νομισματική: H μνα αντιστοιχούσε με το ένα εξηκοστό του ταλάντου.
ΟΒΟΛΟΣ

οβολός: υποδιαίρεση (το ένα έκτο) της αρχαίας αττικής δραχμής.
 

Υποδιαίρεση του αθηναϊκού νομίσματος:
6 οβολοί = 1 δραχμή
100 δραχμές = 1 μνα
60 μναι = 1 τάλαντο ή 6000 δραχμές
http://www.ime.gr/chronos/05/gr/economy/index.html


ΔΡΑΧΜΗ

δραχμή  ασημένιο νόμισμα που κυκλοφορούσε σε διάφορες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας• στην αρχαία Aθήνα ήταν ίση με το ένα εκατοστό (1/100) της μνας και είχε έξι οβολούς. 


Και οι σταθμητικοί κανόνες έδωσαν πολλές υπολογιστικές ασκήσεις.


ΣΤΑΘΜΗΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ  (ΑΤΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)
1 Τάλαντο (26.196 χλγρ.) =
60 Μνες  ή 6.000 αττικές δραχμές
1 Μνα (436,6 γρ.) =
100 Δραχμές
1 Δεκάδραχμο (43,75 γρ.) =
10 Δραχμές
1 Τετράδραχμο (17,50 γρ.)  =
4 Δραχμές
1 Δίδραχμο ή Στατήρας (8,75 γρ.) =
2 Δραχμές
1 Δραχμή (4,37 γρ.) =
6 Οβολοί
1 Τετρόβολο (2,92 γρ.) =
4 Οβολοί
1 Ημίδραχμο ή Τριόβολων (2,19 γρ.) =
3 Οβολοί ή μισή δραχμή
1 Διόβολο (1,46 γρ.) =
2 Οβολοί
1 Τριημιοβόλιο (1,10 γρ.) =
11/82 του οβολού
1 Οβολός (0,72 γρ.)
8 Χαλκοί
1 Ημιόβολο =
Μισός Οβολός
1 χρυσός στατήρας ή δαρεικός =
27, 5 αττικές δραχμές
1 αργυρός στατήρας  =
4 δραχμές.