Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2021

Περίληψη συνεχούς προφορικού λόγου

   

Περίληψη συνεχούς ή συνομιλιακού προφορικού λόγου

   Σε αντιδιαστολή προς την περίληψη γραπτού λόγου, όπου συνοψίζεται κατά κανόνα ένα συνεχές κείμενο -χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να πυκνωθεί και ένα μη μονολογικό κείμενο, όπως οι διαλογικές σκηνές ενός αφηγήματος ή ένα θεατρικό έργο που περιλαμβάνει διαλόγους (διάλογοι, πάντως, μυθοπλαστικοί και στις δύο περιπτώσεις)- η περίληψη προφορικού λόγου εφαρμόζεται εξίσου σε μονολογικά αλλά και διαλογικά κείμενα. Η περίπτωση αφενός της περίληψης από διάλεξη, σχολικό ή πανεπιστημιακό μάθημα και αφετέρου της περίληψης από σεμινάρια, συνεδριάσεις κάθε είδους ή δημόσιους διαλόγους αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα της μιας και της άλλης κατηγορίας. Σε κάθε περίπτωση αυτό που ενδιαφέρει τον συντάκτη της περίληψης είναι να μεταφέρει στον αναγνώστη της -αν η περίληψη πρόκειται να διαβαστεί από τρίτο πρόσωπο- τα πλέον αξιομνημόνευτα στοιχεία από ένα συμβάν λόγου. Παράλληλα, να του δείξει πώς τα στοιχεία αυτά προβλήθηκαν (σε ένα μονόλογο) ή πώς υποστηρίχθηκαν και πολεμήθηκαν (σε μια συνομιλία), και, τέλος, να δώσει μια πειστική εικόνα της εξέλιξης και της ολοκλήρωσης του συμβάντος. Η πραγμάτευση των ανωτέρω μορφών περίληψης που ακολουθεί είναι διαφορική: παραλείπουμε ό,τι είναι κοινό στην περίληψη γραπτού και προφορικού λόγου, όπως οι γνωσιακές λειτουργίες της περίληψης-διαδικασίας, και εστιάζουμε την προσοχή μας σε ό,τι τις διαφοροποιεί.

  Ο Werlich προτείνει τα εξής "βήματα" για τον καταρτισμό περίληψης από συνομιλιακό συμβάν λόγου: ακρόαση [listening], επιλεκτική λήψη σημειώσεων [note-taking], διευθέτηση[arranging] του καταγεγραμμένου υλικού και σύνταξη της περίληψης [writing] με βάση το καταγεγραμμένο υλικό.

  Το ύφος της περίληψης προφορικού λόγου δεν μπορεί να διαφέρει θεαματικά από το ύφος της περίληψης γραπτού λόγου. Για τη διαμόρφωσή του χρειάζεται και το γλωσσικό οπλοστάσιο (έντονη παρουσία είναι / έχει-προτάσεων, αναφορικών και αιτιολογικών προτάσεων, καθώς επίσης και τροποποιητών) αλλά και το επίπεδο ύφους (τυπικό πληροφοριακό ή τεχνικό) της περίληψης γραπτού λόγου. Κι αυτό γιατί κάθε περίληψη είναι δεσμευμένη από την ειδολογική της ταυτότητα και την επικοινωνιακή της λειτουργία: είναι είδος συνθετικής έκθεσης με προορισμό την αντιπροσωπευτική ενημέρωση του ενδιαφερόμενου κοινού. Ο προφορικός χαρακτήρας των μονολογικών συμβάντων δεν αναμένεται να απαιτεί μεγάλες ανατροπές στη σύνταξη και το λεξιλόγιο της περίληψης, επειδή κανονικά οι τέτοιου είδους μονόλογοι είναι προσχεδιασμένα "κείμενα" και το ύφος τους πλησιάζει εκείνο του γραπτού λόγου (για παράδειγμα, η υφολογική απόκλιση ανάμεσα σε μια πανεπιστημιακή διδασκαλία και ένα επιστημονικό άρθρο με το ίδιο θέμα είναι πολύ μικρή). 

Πηγή: http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/summary/04.html

  Η εφαρμογή της παραπάνω θεωρίας στη σχολική τάξη απέφερε δημιουργικούς καρπούς και καλλιέργησε μια χρήσιμη δεξιότητα για τους μαθητές. Αφού παρακολούθησαν τη μαρτυρία ενός επιζήσαντα Εβραίου από το στρατόπεδο του Άουσβιτς, κλήθηκαν να συντάξουν την περίληψη του συνεχούς προφορικού λόγου, απομονώνοντας τη μαρτυρία από τα παράλληλα σχόλια των συμμετεχόντων στη συνέντευξη.




Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των εργασιών που εκπονήθηκαν στην τάξη είναι και η περίληψη του μαθητή Α. Κ.

  Στη μαρτυρία που μόλις παρακολουθήσαμε και προέρχεται από έναν επιζήσαντα του στρατοπέδου του Άουσβιτς, μαθαίνουμε για τις εμπειρίες των Εβραίων ως κρατουμένων των Ναζί. Αρχικά, ο ομιλητής δηλώνει ότι τους κατέβαζαν μαζικά από τα τρένα και τους χώριζαν σε τέσσερις ομάδες: σε άνδρες και γυναίκες, σε ικανούς και μη ικανούς για εργασία. Όποιοι είχαν ατροφήσει στέλνονταν στα κρεματόρια, ενώ οι υπόλοιποι στέλνονταν να δουλέψουν. Επιπλέον, κούρευαν τις γυναίκες και άρπαζαν ο,τι πολύτιμο αντικείμενο είχαν επάνω τους, χωρίς να κάνουν διάκριση στα δύο φύλα. Γενικά, επικρατούσε μια ατμόσφαιρα παραπλάνησης και προπαγάνδας με τους Γερμανούς να υποστηρίζουν ότι οι Εβραίοι θα εγκατασταθούν προσωρινά στην Πολωνία για να δουλέψουν και θα γυρίσουν μετά από λίγο καιρό στα σπίτια τους. Οι άνθρωποι εκεί, αφού καταλάβαιναν τι πραγματικά γινόταν, κυριεύονταν από απαισιοδοξία και αδιαφορία για τον αναπόφευκτο θάνατό τους. Τέλος, ο μάρτυρας μας πληροφορεί ότι ακόμη και σήμερα μερικοί επιζήσαντες των στρατοπέδων συγκέντρωσης επισκέπτονται σχολεία όπου αφηγούνται τις τραυματικές τους εμπειρίες.


1 σχόλιο:

  1. Καταπληκτική ἰδέα Ἑλένη! Θά προσπαθήσω νά τό ἐφαρμόσω στήν τάξη! Σέ εὐχαριστῶ πολύ πολύ πολύ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή