Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2019

Αρθρο-γραφίες


 Η συστηματική ενασχόληση των μαθητών με τη συγγραφή άρθρων και η ανάγκη τους να δημοσιοποιούν τις απόψεις τους γέννησαν την ιδέα της δημιουργίας ενός μόνιμου συνδέσμου, όπου θα αναρτώνται τα κείμενά τους. Τα περισσότερα από αυτά αποτελούν εργασίες που εκπονήθηκαν με αφορμή συγκεκριμένους θεματικούς κύκλους που συζητήθηκαν μέσα στην τάξη και από σήμερα θα φιλοξενούνται στις "Αρθρο-γραφίες". 

Περιμένουμε συμμετοχές!


«ΟΧΙ» 

   Χαρακτηριστικό των εφήβων είναι η τάση τους προς αμφισβήτηση και άρνηση. Η τάση αυτή μάλιστα, είναι τόσο δογματική που πολλές φορές, και ίσως τις περισσότερες, στους  λόγους τους για άρνηση και αμφισβήτηση των κοινωνικών αντιλήψεων, δεν περιλαμβάνονται προτάσεις και σοβαρά επιχειρήματα. Μόνον το «όχι»

   Κατά την προσωπική μου άποψη, μια τέτοιου είδους στάση δύσκολα μπορεί να ληφθεί υπόψη. Ένας λόγος δίχως επιχειρήματα και σοβαρές απόψεις δεν στέκεται εύκολα όρθιος. Ένας ολοκληρωμένος λόγος απαιτεί και προϋποθέτει άριστη γνώση του θέματος και όχι απλώς μια επιφανειακή γνώση και άποψη για το ζήτημα, όπως έχουν οι σημερινοί νέοι, οι οποίοι δεν γνωρίζουν πολλές φορές το υπόβαθρο, την ιστορία, το παρελθόν του ζητήματος με το οποίο ασχολούνται. Απλώς αμφισβητούν.

   Επίσης, οι περισσότερες αποφάσεις των σημερινών ανθρώπων κυοφορούν συμφέροντα, είτε οικονομικά, είτε κοινωνικά. Έτσι λοιπόν δύσκολα μπορεί ένας άβουλος ειδικά λόγος να ανατρέψει τις αποφάσεις ή και τις αντιλήψεις που επικρατούν.  Επίσης, οι νέοι έχουν κάπως παρεξηγήσει το θέμα της άρνησης και αμφισβήτησης. Παρατηρούμε  πολύ συχνά τους νέους να κλείνουν σχολεία λόγω φλεγόντων ζητημάτων πιστεύοντας πως η κίνηση αυτή θα αποφέρει καρπούς. Οι περισσότεροι ,όμως, δίχως καν να γνωρίζουν τον λόγο για τον οποίο έκλεισαν το σχολείο, χρησιμοποιούν την άρνηση και την αμφισβήτηση ως δικαιολογία για να χαθούν διδακτικές ώρες.  Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως και πίσω από τις αποφάσεις για αμφισβήτηση των αξιών και αρχών απ ΄ τους  νέους, κρύβονται πολλές φορές άλλοι στόχοι.

   Σίγουρα τέτοιου είδους αμφισβήτηση είναι προφανές πως είναι λάθος. Γενικά ,όμως, η αμφισβήτηση είναι αγαθό. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες προόδου και δείχνει πως η κριτική σκέψη του ατόμου λειτουργεί. Για να επιτύχουν λοιπόν, την σωστή αμφισβήτηση οι νέοι, θα πρέπει αρχικά όπως αναφέρθηκε και παραπάνω να γνωρίζουν καλά και σφαιρικά το ζήτημα. Θα πρέπει ,δηλαδή, να έχουν τη δύναμη να απαντήσουν σωστά σε πιθανές ερωτήσεις,  αλλά και να δημιουργούν αυτοί βάσιμες και με ουσία ερωτήσεις.  Επίσης, θα πρέπει να χρησιμοποιούν σοβαρά επιχειρήματα για να υποστηρίζουν τις απόψεις τους , αποφεύγοντας την συνεχή άρνηση. Τέλος, καλό θα είναι να δημιουργούν κοινωνικές ομάδες ενδιαφερόμενων ατόμων, έτσι ώστε να μπορούν να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν και τους υπόλοιπους.

   Η σωστή αμφισβήτηση από τους νέους είναι ένα πολύ σημαντικό και χρήσιμο επίτευγμα  αλλά και εφόδιο για την χώρα μας αλλά και για κάθε χώρα. Μια γόνιμη αμφισβήτηση έχει τη δύναμη να αλλάξει αλλά και να κινήσει πολλά!

Αριστείδης  Γρηγοριάδης, μαθητής της Α΄Λυκείου  



Η άγονη αμφισβήτηση των νέων 

   Οι νέοι σήμερα ζουν σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από τους γρήγορους ρυθμούς και τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας. Όλα γύρω τους φαίνεται να μεταβάλλονται ταχύτατα. Επιπλέον, ο υπερκαταναλωτισμός, οι αντιφάσεις του σημερινού μας πολιτισμού, η διαφθορά και η αναξιοκρατία αποτελούν θέματα που προβληματίζουν τους νέους και τους οδηγούν στην απαξίωση και την αμφισβήτηση.

   Η τάση αυτή των νέων για αμφισβήτηση είναι ένα χαρακτηριστικό της νέας γενιάς και ως ένα βαθμό είναι θεμιτή και δικαιολογημένη. Κατ΄αρχάς, οι νέοι περνούν μια μεταβατική ηλικία και έχουν διαφορετική ψυχοσύνθεση, ανάγκες και ενδιαφέροντα. Διανύουν την περίοδο της ονειροπόλησης, της κυοφορίας των καινούριων ιδεών και της κατάστρωσης σχεδίων για το μέλλον. Έτσι, ως ονειροπόλοι εκ φύσεως και ιδεολόγοι, οραματίζονται έναν κόσμο, όπου θα κυριαρχεί η ισότητα, η δικαιοσύνη, ο σεβασμός και η αλληλεγγύη. Έναν κόσμο δικαιότερο που θα τους δίνει τη δυνατότητα να διαπρέψουν και να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.

   Κάποιες φορές, όμως, βλέποντας να διαψεύδονται οι προσδοκίες τους, οδηγούνται μοιραία στην αμφισβήτηση και την απαξίωση. Επιπροσθέτως, η ανασφάλεια και η έλλειψη ιδανικών και προτύπων είναι μία άλλη αιτία που εντείνει περισσότερο το πρόβλημα. Έτσι, οι νέοι αμφισβητούν το εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς διαπιστώνουν ότι δεν εκπληρώνει επαρκώς τους στόχους του, το πολιτικό σύστημα και τους πολιτικούς βλέποντας να κυριαρχούν φαινόμενα διαφθοράς και αναξιοκρατίας και οτιδήποτε έχει σχέση με παραδοσιακές αρχές και αξίες.

   Όταν η κριτική των νέων και η αμφισβήτηση είναι γόνιμες και δημιουργικές, χωρίς αρνήσεις, αλλά εκφράζονται με ορθές και εποικοδομητικές προτάσεις, τότε η κοινωνία μπορεί να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον. Δυστυχώς, πολλές φορές συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή η κριτική των νέων είναι στείρα και άγονη και φυσικά κάτι τέτοιο δεν είναι ωφέλιμο ούτε για τους ίδιους ούτε για την κοινωνία. Η εποικοδομητική, λοιπόν, και δημιουργική κριτική, χωρίς υπερβολές, αρνήσεις και απαξιώσεις θα μπορούσε να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη για αλλαγή και πρόοδο της κοινωνίας. Η αλλαγή αυτή μπορεί να επιτευχθεί με το σεβασμό, την κατανόηση στα προβλήματα και τους προβληματισμούς των νέων, την διαπαιδαγώγηση και τον ορθό προσανατολισμό τους.

   Συμπερασματικά, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι η δημιουργική κριτική των νέων μπορεί να θέσει τα θεμέλια μιας καλύτερης κοινωνίας, με σεβασμό στις παραδοσιακές αρχές και αξίες αλλά και με περαιτέρω εμπλουτισμό τους, ώστε να εναρμονίζονται με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα.

Ζωή Λιαμάδη, μαθήτρια Α΄Λυκείου



Η κοινωνία αρωγός των νέων

   Στις μέρες μας οι νέοι διακατέχονται από ένα κλίμα αμφισβήτησης προς το κατεστημένο. Κατακρίνουν τους πάντες και τα πάντα. Ο λόγος τους περιέχει αρνήσεις και όχι προτάσεις. Τέλος, η στάση τους αυτή προξενεί την δημιουργία αντιπαλοτήτων και προστριβών με τον κοινωνικό τους περίγυρο. Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό;

   Οι νέοι στην πλειοψηφία τους είναι επαναστατικοί και ανταγωνιστικοί. Επίσης, διακατέχονται από έντονο ενθουσιασμό και έχουν την τάση για αλλαγή. Εξαιτίας όμως της ταχύτητας και αλλαγής των αξιών και της μη σταθερότητάς τους, καθώς και η χρεοκοπία των ειδώλων (γονείς, εκπαιδευτικοί), οι νέοι νιώθουν ανασφαλείς. Επιπλέον, στην προσπάθειά τους να ανοίξουν τα φτερά τους και να αποσπαστούν από τους κόλπους της οικογένειας τους,  έρχονται αντιμέτωποι με τις αντινομίες της σύγχρονης εποχής. Αυτό έχει ως συνέπεια, οι νέοι να κατακρίνουν τα πάντα και να  αναπτύσσουν επιθετική συμπεριφορά. Επιπρόσθετα, οι νέοι αρνούνται να συζητήσουν, απορρίπτουν τον διάλογο, ως μέσο επίλυσης των διαφορών, και τον αντικαθιστούν με την αδιαλλαξία.

   Κατά τη γνώμη μου, η στάση των νέων προκαλεί την αντίδραση των μεγαλυτέρων και αυτό δημιουργεί ένα κλίμα καχυποψίας και απογοήτευσης ανάμεσά τους. Ακόμη, οι νέοι νομίζουν πως ο κοινωνικός περίγυρος τους, δεν τους καταλαβαίνει και αυτό τους προξενεί ακόμη μεγαλύτερη ανασφάλεια. Επιπλέον,  η απαθής στάση των μεγαλυτέρων , καθώς η άρνηση των νέων προκαλούν τη στασιμότητα της κοινωνίας. Η κοινωνία δεν εξελίσσεται και τα προβλήματα γιγαντώνονται. Τέλος, οι νέοι θέλουν μια κοινωνία μέσα στην οποία θα κυριαρχεί η τελειότητα και η δικαιοσύνη .
 Αξίζει να σημειωθεί, όμως, πως η αμφισβήτηση των νέων μπορεί να καταστεί δύναμη κοινωνικής αλλαγής και προόδου. Κάτι τέτοιο απαιτεί τη συνεργασία όλης της κοινωνίας. Αρχικά, οι μεγαλύτεροι θα πρέπει να ακούσουν και να κατανοήσουν τις ανασφάλειες και τα προβλήματα των νέων . Έπειτα, οι νέοι θα πρέπει να υποχωρήσουν και να αποδεχτούν την βοήθεια των μεγαλύτερων . Στη συνέχεια , θα πρέπει να γίνουν πιο διαλλακτικοί. Τέλος, από την μεριά της κοινωνίας , μπορεί να δημιουργηθούν ομάδες συμβουλευτικές, οι οποίες θα στηρίζουν και θα ακούνε τους νέους. Με αυτούς τους τρόπους θα δημιουργηθεί ένα κλίμα ενότητας και εμπιστοσύνης. Έτσι, θα  συγκροτηθεί μια κοινωνία προσιτή προς τους νέους και κύριο μέλημα της θα γίνει η ικανοποίηση των αναγκών τους. Πρόκειται, όμως, για μια κατάσταση που θα χρειαστεί χρόνο και σταθερά βήματα από  όλες τις μεριές.

   Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι οι νέοι ζουν σε μια κοινωνία που τους προξενεί ανασφάλεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αμφισβητούν αξίες και αρχές και να αναπτύσσουν κριτική στάση. Όμως μόνο μέσα από την συνεργασία της κοινωνίας και των νέων μπορεί να γεφυρωθεί , η όποια αμφισβήτηση και να εξελιχθεί  σε δύναμη αναγέννησης και προόδου της κοινωνίας.


Άννα Ευρυδόγλου, μαθήτρια Α Λυκείου



Η νεανική αμφισβήτηση και οι αρνητικές ή θετικές συνέπειες 

  Στη σημερινή εποχή, παρατηρείται έντονη δυσπιστία και κριτική από την πλευρά των νέων, απέναντι στο παρελθόν, τις παραδοσιακές αξίες, καθώς και το σύστημα κοινωνικής οργάνωσης που κληρονόμησαν από τους μεγαλύτερους. Αυτή, όμως, η στάση αμφισβήτησης και απόρριψης δεν περιλαμβάνει τις απαραίτητες προτάσεις, έχοντας αρνητικά αποτελέσματα τόσο στους νέους όσο και στην κοινωνία.

    Αρχικά, επηρεάζεται σημαντικά η ψυχική ισορροπία των νέων. Η απουσία προτάσεων, και κατ’ επέκταση λύσεων, για τα προβλήματα της κοινωνίας, έχουν ως αποτέλεσμα τη συνέχισή τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Με αυτόν τον τρόπο, οι νέοι ταλανίζονται περισσότερο και οδηγούνται στην απαισιοδοξία και στην απομόνωση.

     Ακόμη, η κοινωνία αδυνατεί να πετύχει τη δυναμική πρόοδο αλλά και τη διατήρηση του ήδη υπάρχοντος πολιτισμού. Πρώτα απ’ όλα, εξαιτίας της απουσίας προτάσεων, άρα και του εποικοδομητικού διαλόγου, αποτρέπεται η δημιουργική ανάπτυξη της κοινωνίας. Επίσης, παρουσιάζεται ο κίνδυνος της πολιτιστικής αλλοτρίωσης, καθώς οι νέοι απορρίπτουν το παρελθόν και απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από τις παραδόσεις.

     Επομένως, η άγονη αμφισβήτηση που ασκούν οι νέοι, επιφέρει αρνητικές συνέπειες, όχι μόνο για τον εαυτό τους, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο. Υπάρχει, ωστόσο, η προοπτική για θετική επίδραση στην κοινωνία, αν η αμφισβήτηση αυτή γίνεται με δημιουργικό τρόπο.

   Πρώτα απ’ όλα, η αμφισβήτηση μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματικές λύσεις. Αυτό συμβαίνει, καθώς η αμφισβήτηση, και η αντίθεση γενικότερα, έχουν ως αποτέλεσμα τον διάλογο, ο οποίος κατά συνέπεια οδηγεί σε λύσεις. Οι λύσεις αυτές χαρακτηρίζονται από ορθότητα και λογική και προάγουν την ασφαλέστερη αντιμετώπιση των προβλημάτων της κοινωνίας.

      Επιπλέον, η γόνιμη αμφισβήτηση συνεπάγεται επαναπροσδιορισμό των αρχών της κοινωνίας. Η κριτική στάση των νέων απέναντι στο σύστημα αξιών που κληρονόμησαν από τις παλαιότερες γενιές, έχει ως αποτέλεσμα τη νέα ιεράρχησή τους. Ακόμη, επειδή στόχος των νέων είναι η δημιουργία ενός τέλειου και δίκαιου κόσμου, οι αρχές και οι αξίες που θα θεωρούνται πιο σημαντικές είναι αυτές που προωθούν τον ανθρωπισμό.

     Συμπερασματικά, η απόλυτη αμφισβήτηση των νέων και η έλλειψη προτάσεων από το μέρος τους, έχει αρνητική επίδραση σε ατομικό αλλά και συλλογικό επίπεδο. Γι’ αυτόν τον λόγο, η κριτική αυτή, πρέπει να ασκείται με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελέσει δύναμη αλλαγής και ανάπτυξης.



Αλεξάνδρα Ατματζίδου, μαθήτρια Α΄Λυκείου





Τατουάζ και κίνδυνοι

Είναι γεγονός πως τη σημερινή εποχή οι
περισσότεροι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι,
εντυπωσιάζονται με την ιδέα του τατουάζ, το
οποίο ξεκίνησε για πρώτη φορά από την

Αίγυπτο. Εκείνη την εποχή όμως, το τατουάζ
δεν το έκανε ο απλός λαός, αλλά αντίθετα οι
φυλακισμένοι, οι πολεμιστές, οι ναυτικοί ή οι
εγκληματίες. Επίσης, οι άνθρωποι εκείνης της
εποχής το σχολίαζαν αρνητικά και
θεωρούσαν πως είναι ένα στοιχείο, ώστε να
κρίνουν τον άλλον.

Ευτυχώς, ο κόσμος σήμερα δεν έχει αυτή
την αντίδραση και φαίνεται να είναι πιο
ανοιχτόμυαλος. Παρ ‘όλα αυτά η προσωπική μου άποψη 
για τα τατουάζ είναι ότι θα
πρέπει να αποφεύγονται. Ενδεχομένως,
κάποιοι άλλοι να τα αντικρίζουν σαν έργα
τέχνης και να πιστεύουν πως αυτά τους
κάνουν να ξεχωρίζουν από το πλήθος και πως
ό,τι μας είναι σημαντικό στη ζωή μας θα
πρέπει να το έχουμε ζωγραφισμένο πάνω στο
σώμα μας.

 Για μένα όμως, αυτή η σκέψη
είναι επιπόλαια και ανώριμη, επειδή το
τατουάζ είναι μόνιμο και ο άνθρωπος αλλάζει
διαρκώς. Αλλάζει πρότυπα, ενδιαφέροντα,
προτιμήσεις αλλά ακόμη και συντρόφους.
Τονίζω τους συντρόφους, διότι είναι ένα
αρκετά συχνό φαινόμενο να «χτυπούν»
τατουάζ το όνομα ή ακόμα και το πρόσωπο
αυτών που αγαπούν. Είναι, λοιπόν, κάτι
περισσότερο από σίγουρο, ότι με την πάροδο
των χρόνων το άτομο που πήρε την απόφαση
να κάνει τατουάζ, θα το μετανιώσει. Αν γίνει
κάτι τέτοιο, πλέον έχει ανακαλυφθεί το
λέιζερ, το οποίο του δίνει τη δυνατότητα να
το αφαιρέσει, μόνο που το αποτέλεσμα δεν
θα είναι το καλύτερο και σίγουρα θα είναι
απαραίτητο να είναι μικρή η επιφάνεια για
να είναι όσο γίνεται όπως πριν το δέρμα.
Εκτός από τον κίνδυνο της αλλαγής γνώμης,
υπάρχει και ο κίνδυνος μετάδοσης κάποιου
ιού, από τη στιγμή που ο «καλλιτέχνης» δεν
απολυμαίνει όσο θα έπρεπε τα εργαλεία του.
Βέβαια, υπάρχει και η πιθανότητα να
εμφανιστούν αλλεργίες και μολύνσεις, λόγω
της ουσίας που περιέχει το τατουάζ. Στη
συνέχεια, ένα άτομο με τατουάζ θα πρέπει να
αποφεύγει την έκθεση στον ήλιο και να βάζει
καθημερινά ειδικές κρέμες και αντηλιακό.
Έπειτα, υπάρχει το πρόβλημα της εργασίας.
Πολλές εταιρίες και  τράπεζες,
απαγορεύουν στους εργαζόμενους τους τα
τατουάζ σε εμφανή σημεία του σώματος.

   Συμπερασματικά, είναι ολοφάνερο το
πόσους κινδύνους κρύβουν τα τατουάζ και
πιστεύω ότι δεν πρέπει να βάζουμε τον
οργανισμό μας σε κίνδυνο για κάποια σχέδια,
που κάποτε θεωρούσαμε αναγκαία και
ξεχωριστά.

Αφροδίτη Τσαχίλα, μαθήτρια Α΄Λυκείου

Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2019

Πλούσιες και φτωχές γλώσσες; (επαναληπτικό κριτήριο αξιολόγησης)

Με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια ημέρα, η ελληνική γλώσσα αξίζει  να τιμάται και να μελετάται ως μια γλώσσα παρακαταθήκη για τη Δύση και αναντικατάστατη ως θεμέλιο για την εθνική ταυτότητα του ελληνισμού. Ταυτόχρονα, το παρακάτω κριτήριο αποτελεί ένα κίνητρο για επανάληψη της σχετικής θεωρίας της Έκφρασης-Έκθεσης τόσο της Α΄όσο και της Γ΄Λυκείου.

Πλούσιες και φτωχές γλώσσες

 1. Το ερώτημα της αξιολόγησης των γλωσσών, αν υπάρχουν δηλαδή γλώσσες επαρκείς και ανεπαρκείς, πολιτισμένες και πρωτόγονες, γλώσσες πλούσιες και φτωχές, ανώτερες και κατώτερες -που θα αντιστοιχούσαν κατά συνέπεια σε ανώτερες και κατώτερες φυλές-, απασχολεί διαφορετικά τον απλό κόσμο και τους επιστήμονες. Yπάρχουν πράγματι ασφαλή επιστημονικά κριτήρια για τέτοιου είδους κατατάξεις; Για τους Έλληνες ομιλητές φαίνεται ότι τα ερωτήματα αυτά είναι λυμένα, και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την ελληνική γλώσσα. Θεωρούμε τη γλώσσα μας από τις πλουσιότερες του κόσμου και, μολονότι η διάκριση αυτή αφορά την αρχαία ελληνική, αγκαλιάζει οπωσδήποτε και τη νέα, τουλάχιστον όποτε υπάρξει αμφισβήτηση του κύρους της από τους ξένους.

   2. H γλωσσολογία, ωστόσο, έχει διαφορετική γνώμη ως προς το γενικότερο ζήτημα της αξιολογικής κατάταξης των γλωσσών. Kάθε γλώσσα, ως σύστημα επικοινωνίας των χρηστών της, θεωρείται απολύτως αυτάρκης για την κοινωνία που τη μιλά. Όσα στοιχεία (ήχους, λέξεις, δομές) χρειάζονται π.χ. οι αυτόχθονες της Aυστραλίας που μιλούν την άγνωστη σ' εμάς γλώσσα Ίλγκαρ για να εκφράσουν τις έννοιες που τους ενδιαφέρουν και τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών, τόσα και έχουν επιλέξει για τη γλώσσα τους. Tο ίδιο και οι Άγγλοι, οι Kινέζοι, οι Έλληνες κ.ο.κ. Δεδομένου λοιπόν ότι κάθε γλώσσα καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες της κοινότητας που τη χρησιμοποιεί, όλες οι γλώσσες θεωρούνται καταστατικά ισότιμες. H γλωσσολογία δεν δέχεται ότι υπάρχουν φυσικές γλώσσες "ανεπαρκείς", "πρωτόγονες" ή "κατώτερες", και τέτοιου είδους χαρακτηρισμούς τους ανάγει σε εξωγλωσσικούς ιδεολογικούς μύθους.

   3. H επάρκεια κάθε γλώσσας ως προς τις ανάγκες της κοινωνίας που τη χρησιμοποιεί, όποια και αν είναι η εξέλιξη που θα ακολουθήσει στην ιστορική της πορεία, αναπτυξιακή ή συρρικνωτική, βασίζεται σε μια πολύ βαθύτερη διάσταση, η οποία έχει σχέση με την ίδια τη φύση των γλωσσών. Kαθεμία από τις γλώσσες που ξέρουμε και έχουμε μελετήσει, όσο "απολίτιστη" και αν μας φαίνεται η κοινωνία που τη μιλά, έχει αποδειχθεί ότι ως κώδικας επικοινωνίας είναι το ίδιο πολύπλοκος και το ίδιο εξελιγμένος με τον κώδικα κάθε μεγάλης δυτικής ή άλλης χώρας που έχουμε συνήθως ως πρότυπο. Kάθε δήθεν "πρωτόγονη" γλώσσα που μας είναι γνωστή παρουσιάζει, χωρίς εξαίρεση, όλες τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τις γλώσσες από τα πολύ ατελέστερα συστήματα επικοινωνίας των ζώων ή τους τεχνητούς κώδικες (π.χ. των σημάτων της τροχαίας κ.ά.). Tα σημαντικότερα από αυτά είναι: πρώτον, ότι κάθε ανθρώπινη γλώσσα βασίζεται στον συνδυασμό μονάδων χωρίς νόημα (των ήχων), έτσι ώστε να δημιουργούνται μονάδες με νόημα (οι λέξεις) και να εκφράζεται με απόλυτη οικονομία ολόκληρη η ανθρώπινη εμπειρία.Kαι δεύτερον, ότι κάθε γλώσσα οργανώνεται περαιτέρω θέτοντας κανόνες και νόμους στο φωνολογικό της σύστημα, τον σχηματισμό των λέξεών της, τη σύνταξή της.Kαι κάθε δήθεν "πρωτόγονη" γλώσσα έχει τέτοιους κανόνες, το ίδιο αυστηρούς με τις λεγόμενες "πολιτισμένες" γλώσσες. Aν κανείς τούς παραβεί, δεν θα μπορέσει να συνεννοηθεί με αυτούς που τη μιλούν, με τον ίδιο τρόπο που, αν παραβεί κανείς τους κανόνες της γαλλικής, δεν θα μπορέσει να συνεννοηθεί σωστά με τους γαλλόφωνους. Άρα είναι το ίδιο γλώσσα με τις γλώσσες-πρότυπα που ξέρουμε και εκτιμούμε, όχι λιγότερο.

   4. H περιοχή όπου εντοπίζονται διαφορές και ξεγελούν την κρίση μας είναι το λεξιλόγιο. Πράγματι, οι γλώσσες παρουσιάζουν διαφορές ως προς το λεξιλόγιό τους, ανάλογα με τους τομείς του φυσικού περιβάλλοντος που έχουν σημασία για την κοινωνία τους ή με τις δραστηριότητες που έχουν αναπτύξει. Π.χ. λέγεται ότι οι Eσκιμώοι έχουν πλουσιότατο λεξιλόγιο για την ποιότητα και τις μορφές του χιονιού, ενώ οι Άραβες για τις καμήλες και την έρημο, αλλά και τα μαθηματικά. Oι Iταλοί ανέπτυξαν ορολογία για τη μουσική αλλά και για τα διάφορα είδη ζυμαρικών. Oι Γάλλοι για τη μόδα, την κουζίνα και τη διπλωματία. Στους αρχαίους Έλληνες οφείλουμε πολλούς όρους της φιλοσοφίας, στους Pωμαίους το νομικό λεξιλόγιο κ.ο.κ.

   5. Oι τομείς τους οποίους έχει αναπτύξει μια κοινωνία και συνεπώς το λεξιλόγιο της γλώσσας που τους εκφράζει αντικατοπτρίζουν στα μάτια μας τον πολιτισμό της. Ωστόσο, η ίδια γλώσσα σε άλλες περιστάσεις θα μπορούσε να εκφράσει οποιονδήποτε άλλον πολιτισμό. Θα προσάρμοζε κατάλληλα τα συγκεκριμένα στοιχεία της και κυρίως το λεξιλόγιό της (δηλαδή το γλωσσικό επίπεδο με τη μεγαλύτερη ρευστότητα), αλλά δεν θα χρειαζόταν να μεταβάλει καμία από τις συστατικές κατηγορίες ή τις ιδιότητες που χαρακτηρίζουν από κοινού όλες τις ανθρώπινες γλώσσες που ξέρουμε. Aν π.χ. μια κοινότητα του Aμαζονίου αποφάσιζε ότι της είναι χρήσιμο να αναπτύξει τη νομική επιστήμη, θα χρειαζόταν να προσαρμόσει το λεξιλόγιό της στις νέες απαιτήσεις, το αντίστοιχο όμως θα συνέβαινε αν ελληνόφωνες κοινότητες πήγαιναν να ζήσουν στη ζούγκλα του Aμαζονίου.

   6. Oποιαδήποτε γλώσσα χρειαστεί να εξυπηρετήσει τις εκφραστικές ανάγκες μιας κοινωνίας που αναπτύσσεται και σε άλλους τομείς έχει τη δυνατότητα εγγενώς, από τη φύση της, ως επικοινωνιακό σύστημα, να το κάνει. Θα δημιουργήσει καινούριες λέξεις ή καινούριες σημασίες, χρησιμοποιώντας πάντα βέβαια, το φωνολογικό, μορφολογικό και συντακτικό της σύστημα και τους κανόνες που τα διέπουν. Eίναι λάθος να πιστεύεται ότι οι διαφορές των γλωσσών στους συγκεκριμένους τομείς που τις συγκροτούν σημαίνουν και διαφορές στη δυνατότητα ή την ικανότητα να εκφράζουν τα οποιαδήποτε νοήματα και τις σχέσεις μεταξύ τους.

   7. Δεδομένου λοιπόν ότι όλες οι γλώσσες του κόσμου, χωρίς εξαίρεση, εμφανίζουν τις ίδιες κατηγορίες στοιχείων και ιδιοτήτων και λειτουργούν με τις ίδιες διαδικασίες, η όποια έλλειψη ισορροπίας τις διακρίνει στο μυαλό των ανθρώπων μπορεί να εξηγηθεί μόνο σε σχέση με το κύρος του πολιτισμού που εκφράζει η καθεμία. Oι πολιτισμοί όμως είναι και αυτοί αποτέλεσμα ιστορικών και κοινωνικοοικονομικών συγκυριών και δεν μπορούν να αξιολογούνται έξω από την κοινωνία και τις συνθήκες που τους γέννησαν. Kαι οπωσδήποτε δεν νοείται να αξιολογούνται ως δημιούργημα "ανώτερων" φυλών. Όπως δεν υπάρχουν "ανώτερες" φυλές αλλά μόνο φυλές διαφορετικές μεταξύ τους, έτσι δεν υπάρχουν και "ανώτερες" γλώσσες ως έκφραση "ανώτερων" πολιτισμών. Yπάρχουν μόνο γλώσσες που διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τα επιμέρους στοιχεία τους, όχι όμως ως προς τα γενικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που συνιστούν το φαινόμενο γλώσσα. Aν οι γλώσσες ενσωματώνουν την ιστορία και τον πολιτισμό της κοινότητας που τις χρησιμοποιεί, το κάνουν όλες με τα ίδια γλωσσικά μέσα. Oποιαδήποτε άλλη ερμηνεία ή αξιολογική ιεράρχηση βασίζεται σε εξωγλωσσικές συμβολικές επενδύσεις που ανάγονται εντέλει στο χώρο του ρατσισμού, των αντιεπιστημονικών και αυθαίρετων διακρίσεων δηλαδή, αναπαράγοντας τις μεθόδους του και στο πεδίο της γλώσσας. Aπό αυτήν την άποψη είναι -και εδώ- επικίνδυνες.

Mαρία Kακριδή-Φερράρι , Πλούσιες και φτωχές γλώσσες, Στο Δέκα μύθοι για την ελληνική γλώσσα. (επιμ.) Γιάννης Η. Χάρης, Πατάκης, 2003, σσ.103-109

 ΘΕΜΑΤΑ

  1. Να παρουσιάσετε συνοπτικά το περιεχόμενο των τριών πρώτων παραγράφων του κειμένου
  2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τέταρτη παράγραφος του κειμένου;
  3. Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου
  4. Να επισημάνετε τη συλλογιστική πορεία της δεύτερης παραγράφου
  5. Να τεκμηριώσετε την επιλογή σας για το κειμενικό είδος
  6. Να εντοπίσετε τέσσερις περιπτώσεις συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας

Σάββατο 2 Φεβρουαρίου 2019

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (ΕΞΟΥΣΙΑ)

Το Κριτήριο Αξιολόγησης αναφέρεται στον θεματικό κύκλο Εξουσία-Δημοκρατία-Λαϊκισμός
ΚΕΙΜΕΝΟ

Ηγέτης: η σημασία και ενδείξεις

1. Ένας ηγέτης (κάθε ηγέτης) κρίνεται χωρίς προθεσμίες - από την πρώτη στιγμή που αναλαμβάνει ηγετικές ευθύνες. Το αίτημα «να του δώσουμε χρόνο» (να μην βιαστούμε στις κρίσεις μας), όταν εμφανίζεται, είναι προγνωστικό σημάδι εγγυημένης ηγετικής ανικανότητας.

2. Το ηγετικό χάρισμα δεν γεννιέται με την εκλογή στο ηγετικό υπούργημα ούτε το αποκτά κανείς με τον καιρό, «μαθαίνοντας» να ασκεί ηγεσία. Ο ηγέτης είναι ηγέτης προτού τον εκλέξουν για ηγέτη. Είναι έτοιμος να ηγηθεί επειδή έχει στόχους, πιστεύει στους στόχους του με μαχητική αποφασιστικότητα. Τόσο οι στόχοι του (το διαγνωστικό του χάρισμα σφυρηλατημένο στο αμόνι επίπονης σπουδής) όσο και το πείσμα για την επίτευξή τους, είναι δεδομένα αμέσως ευδιάκριτα στον λόγο του ηγέτη: Δεν υπάρχει λέξη περιττή ή συμβατική όταν μιλάει, ούτε παραμικρή έκφραση που να αποβλέπει στον εντυπωσιασμό και όχι στην ουσία.

3. Αυτά από την πρώτη στιγμή, όταν ακόμα ευχαριστεί τους εκλέκτορες για την εκλογή του. Η λιτότητα λόγων, χειρονομιών, συναισθηματικών διαχύσεων εγγυάται το ηγετικό χάρισμα. Όπως και η ικανότητα αξιολόγησης της ανθρώπινης ποιότητας: Ποιοι είναι οι άμεσοι συνεργάτες του ηγέτη, οι επιτελείς του, ποιοι τον πλαισιώνουν στις δημόσιες εμφανίσεις του - αν απαιτεί από τους επιτελείς του να τον κρίνουν αδυσώπητα, να ελέγχουν απροκατάληπτα και να μεταφέρουν με συνέπεια στην πράξη τη στρατηγική του.

4. Ο συμβιβασμός με τη μετριότητα, με ασήμαντα αναστήματα ανθρώπων που (προφανώς υστερόβουλα) συνέργησαν στην εκλογή του ηγέτη, είναι τεκμήριο απουσίας ηγετικού χαρίσματος. Το ίδιο και ο συμβιβασμός με σκοπιμότητες για την εξασφάλιση «ισορροπιών» στο εσωτερικό της όποιας κουζίνας ή καμαρίλας: κομματικής, κυβερνητικής, αρχιεπισκοπικής - οποιασδήποτε. Όσα προσόντα κι αν θρυλείται ότι διαθέτει ένας καινούργιος ηγέτης, ακυρώνονται κυριολεκτικά όταν διανείμει θώκους ή ανεχθεί να παραμείνουν σε θώκους ασημαντότητες, μόνο για να ξεπληρώσει υποχρεώσεις, να εξοφλήσει εκδουλεύσεις υποστηρικτών του, να χρυσώσει το χάπι σε αποτυχημένους ανταγωνιστές του. Η ανοχή της μετριότητας προεξοφλεί με αδήριτη νομοτέλεια το Βατερλώ του ηγέτη.

5. Ο ηγέτης δεν σταματάει ποτέ στο σύμπτωμα, δεν περισπάται στην περιπτωσιολογία. Αφορμάται από το σύμπτωμα για να καταδείξει τα πραγματικά αίτια που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να εκλείψει το αρνητικό σύμπτωμα ή να εδραιωθεί το θετικό. […]


Χρήστος Γιανναράς, Καθημερινή (διασκευασμένο κείμενο)

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο σε 100-120 λέξεις.

Β1. Να αναγνωρίσετε το γραμματειακό είδος του κειμένου, στηρίζοντας την απάντησή σας με τρία επιχειρήματα.

Β2. Να αναγνωρίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της τέταρτης παραγράφου.
 
Β3. «Ο ηγέτης δεν σταματάει ποτέ στο σύμπτωμα, δεν περισπάται στην περιπτωσιολογία.»: Να αναπτύξετε την παραπάνω θέση σε μία παράγραφο 100 λέξεων.

Β4α. Να βρείτε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις: αποβλέπει, αδυσώπητα, θρυλείται, θώκους, αδήριτη

Β4β. Να βρείτε τα συνθετικά στοιχεία των παρακάτω λέξεων και από το δεύτερο συνθετικό να σχηματίσετε μία νέα σύνθετη ή απλή λέξη : σφυρηλατημένο, επίτευξη, απροκατάληπτα, προσόντα, σύμπτωμα

Γ. Αναλαμβάνετε να συντάξετε ένα άρθρο για τη Βουλή των Εφήβων με θέμα τα χαρακτηριστικά του μελλοντικού πολιτικού ηγέτη σε μια ευνομούμενη και δημοκρατική κοινωνία και να εκφράσετε την άποψή σας για το αν οι πολιτικοί άρχοντες πρέπει να υλοποιούν τη λαϊκή βούληση ή οφείλουν να οδηγούν τον λαό προς τη σωστή, κατά την άποψή τους, κατεύθυνση.