 |
| Eve McDougall, container |
Γεια σου Παναγιώτη
Άκουσε πολλούς να λένε πως η οδύνη, η χαρά και η λύπη, η ζωή και ο θάνατος έχουν όρια. Πώς θα μπορούσαν άλλωστε όλες οι στιγμές της ζωής τους να μην έχουν φράγματα και κάγκελα στον σιδερόφραχτο κόσμο που ζούσε;
Το Απρίλη του 1984 έκανε μια απόπειρα αυτοκτονίας αποτυχημένη, τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου κι αυτή αποτυχημένη. Αναρωτήθηκε. Ούτε κι αυτό ακόμη δεν ήταν σε θέση να το κάνει σωστά;
Τον είδε μετά από λίγο καιρό. Στο κρεβάτι του κελιού του στο τρελάδικο δεμένος, ξεδοντιασμένος και βρώμικος είχε μείνει μισός. Μισός, ένα ανθρώπινο υπόλειμμα. Έτσι τον είχαν καταντήσει. Χάρηκε που την είδε, έκανε να σηκωθεί, μα τα δεσμά δεν τον άφηναν. Την γνώρισε όμως κι έκλαιγε σαν παιδί.
-Ά, ρε Παναγιώτη. Εσύ είσαι; Πώς σ΄έκαναν παλικάρι πράμα κι εσένα; Πόσον καιρό έχεις εδώ; Έχεις χάσει κι εσύ τον χρόνο; Πώς να μην τον χάσεις καημένε, όταν εγώ «υγιής» πια, ξεχνώ να σημειώσω το μάθημα στο βιβλίο της ύλης; Τι ρόλο παίζουν άλλωστε τα νούμερα; Μια ζωή ξοδεύουμε σε αριθμούς, ημερομηνίες, λογαριασμούς. Σκεβρώσαμε πια καθισμένοι στο θρανίο, στο γραφείο, στην τράπεζα, στην καρέκλα του ψυχιατρείου.
Μια ζωή έφαγες δουλεύοντας στις χωματερές χύνοντας τον ιδρώτα σου και τώρα νά σε θάψανε ζωντανό και τον ίδιο. Θυμάσαι που μού’λεγες πως πάντα σε τρόμαζε το μαύρο χρώμα γιατί θύμιζε φασισμό; Θυμάσαι που μού’λεγες πως φοβόσουν το μαύρο, γιατί σού΄φερνε στο μυαλό κηδεία; Τώρα οι όροι αντιστράφηκαν. Σε τρομάζει το άσπρο. Το απρόσωπο άσπρο του κελιού σου. Η άσπρη ποδιά του δεσμοφύλακα γιατρού σου, το άσπρο λεκιασμένο πιάτο που θα σου φέρουν να φας. Νομίζουν πως βάλανε όρια στην οδύνη σου δένοντάς σε. Όμως αυτή υπάρχει απεριόριστη.
Τι γίνονται, ρε Παναγιώτη, τα λεφτά που λεν πως σου στέλνουν οι δικοί σου; Γιατί δεν τους αφήνουν να σε δουν;
Τι βλέπω! Ένα ρολόι. Σου τό’δωσε η νοσοκόμα; Χάρηκες καημένε. Δεν δουλεύει όμως, άχρηστο πια. Πώς θα μπορούσαν αυτοί άλλωστε να δώσουν ένα χρήσιμο πράγμα σ’έναν άχρηστο γι’ αυτούς; Πώς θα μπορούσαν ν΄απαλλαγούν από ένα είδος αξίας που κοστίζει δίνοντάς το σε έναν που τον ΄θάψαν ζωντανό; Οι καιροί που θάβαν τους νεκρούς με αναθήματα πάει πια πέρασαν. Τώρα έχουν αξία άλλα πράγματα. Το ρολόι για να είσαι συνεπής στη δουλειά, το όπλο για νά’σαι καλά στον πόλεμο, η τηλεόραση για νά’σαι παθητικός δέκτης και βάλε.
-Με συγχωρείς! Δεν τα θυμάμαι όλα. Αλλά μη νομίζεις. Κι εγώ που είμαι απέξω δεν είμαι καλύτερα. Έχω βέβαια ρολόι που δουλεύει και δουλειά και σπίτι, αλλά βρίσκομαι σ΄άλλο τρελάδικο.
Τώρα που οι γιατροί θά΄ρθουν το άσπρο θα σου φανεί μαύρο. Όχι, δεν κάνεις λάθος. Σωστά βλέπεις. Μαύρο σαν του Χάρο και τον φασισμό. Σε τίποτα δεν διαφέρει. Μαύρο, Παναγιώτη, γιατί μας μαύρισαν την καρδιά μας.
Θυμάσαι, ρε, τον Βρασίδα που μας έλεγε ότι στο καφενείο θέλανε να τον κάνουνε πρωθυπουργό όλου του κόσμου; Πού ξέρεις, αν αυτό συνέβαινε, τα πράγματα θά’ταν για μας καλύτερα.
Θυμάσαι, ρε, που μας μοίραζε τσιγάρα και μας κερνούσε σάμαλι;
Ά! ρε Παναγιώτη, τι μας κάνανε οι άτιμοι!
Δεν μπορώ όμως άλλο να μείνω. Όχι, δεν είναι που δεν έχω χρόνο. Δεν μπορώ να σε βλέπω πιότερο, γιατί στα μάτια σου αντικρύζω τον δικό μου πόνο. Θα ξανάρθω όμως.
Πέρασε καιρός πια. Δεν πήγε να τον ξαναδεί, δεν άντεχε.
Σε θυμάμαι, όμως, Παναγιώτη, γιατί είσαι ο εαυτός μου. Ένα μέρος του. Θα σου στείλω με κάποιον άλλον τσιγάρα και λίγους λωτούς, για να ξεχάσεις ίσως κι εσύ, με το σταματημένο ρολόι σου, τους λεπτοδείκτες του μαρτυρίου που σου κάνουν καθημερινά να συνεχίζεται…
Υ.Γ. Το «Γειά σου, Παναγιώτη» είναι πραγματικό γεγονός και απεικονίζει την κατάσταση του Ψυχιατρείου την περίοδο 1980-2000. Έκτοτε η κατάσταση βελτιώθηκε όσον αφορά τον κτηριακό εξοπλισμό και τη φαρμακοθεραπεία. Παρόλα αυτά, τα ψυχιατρικά ιδρύματα παραμένουν σύγχρονες φυλακές, οι έγκλειστοι δεινοπαθούν στερούμενοι κάθε δικαιώματος έκφρασης (καθότι στερούνται νομικού προσώπου για να γίνουν πιστευτοί) και κάθε ατομικής ελευθερίας. Το «φαίνεσθαι» βελτιώθηκε, το «είναι» όμως παραμένει το ίδιο.
ΜΑΡΙΑ ΜΠΟΥΦΙΔΟΥ
Η Μαρία Μπουφίδου είναι συνταξιούχος φιλόλογος-εκπαιδευτικός Δ.Ε.
