Α-λήθεια ή λήθη;

Αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό fractal, τεύχος 71

Διήγημα: “Κρίση πανικού”

Γράφει η Ελένη Παπαδοπούλου // *

– Πώς σας φάνηκε η κηδεία κ. Πηνελόπη;

– Εξαιρετική Λάμπρο μου, ταιριαστή με το ήθος της οικογένειάς σας! Με στενοχώρησε, όμως, η Μαριώ, ήταν κίτρινη σαν το πανί, ζωντανή-νεκρή!

– Α, μην δίνεις σημασία. Έπαιζε θέατρο, για να την λυπηθεί ο κόσμος, να το παίξει θύμα!

– Και γιατί να την λυπηθεί ο κόσμος αγόρι μου; Τι έκανε; Βέβαια, άκουσα τι έγινε πριν ξεκινήσει η τελετή, αν και δεν ήμουν παρούσα σ’ αυτό το τόσο παράξενο και, κατά τη γνώμη μου, παράλογο συμβάν.

Το κρύο περόνιαζε τα κόκκαλα εκείνο το σαββατιάτικο πρωινό στο χωριό. Η κηδεία της Αθηνούλας θα γινόταν στις δώδεκα το μεσημέρι. Από τις δέκα είχαν συγκεντρωθεί στο καφενείο συγγενείς και χωριανοί για να την αποχαιρετήσουν στο τελευταίο της ταξίδι. Είχε διαγράψει τον κύκλο της ζωής της η Αθηνούλα και μετά από πολλά χρόνια χηρείας, κατάθλιψης και ακινησίας παρέδωσε το πνεύμα της σε προχωρημένη ηλικία. Τα τρία παιδιά της είχαν ρυθμίσει όλες τις εκκρεμότητες της ταφής και περίμεναν τη μεταφορά της σορού από το γραφείο τελετών. Στις έντεκα έφτασε η νεκροφόρα και η Αθηνούλα μπήκε για τελευταία φορά στην εκκλησία όπου είχαν ιερολογηθεί όλα τα μυστήρια της ζωής της. Το φέρετρό της συνόδευαν με βαθιά θλίψη και βουβό κλάμα τα αδέρφια της και τα παιδιά της.

Η αδερφή της, η Ευδοκία, άρχισε να σιγομουρμουρίζει μέσα στον κόσμο και καθώς έμπαιναν στον ναό, ακατάληπτα λόγια που σιγά-σιγά γίνονταν ευδιάκριτα και κατανοητά. Κατηγορούσε με κραυγές και χειρονομίες τη Μαριώ, τη γυναίκα του ενός γιου της Αθηνούλας, του Κώστα.

– Εσύ είσαι η αιτία! Εξαιτίας σου πέθανε! Αντί να πας να την γηροκομήσεις, την σκότωσες! Εσύ φταις που πέθανε στο κέντρο αποκατάστασης!

Τα λόγια της, πύρινες ιαχές, διαπερνούσαν τον κρυστάλλινο ουρανό και έκαιγαν τα αυτιά της Μαριώς, που σαν χαμένη κοιτούσε δεξιά και αριστερά, χωρίς να μπορεί να αντιδράσει, να αρθρώσει μια κουβέντα, να πει τα δικά της, να υπερασπιστεί τον εαυτό της για την αδικία. Αλλά τι να υπερασπιστεί μπροστά σε μια παγιωμένη πεποίθηση;

Η παραδοσιακή αντίληψη του χωριού θέλει τη νύφη να προσφέρει τις υπηρεσίες της, και γιατί όχι, να μένει μαζί με τα πεθερικά της, όταν οι φυσικές δυνάμεις τούς εγκαταλείπουν. Με τα λόγια της Ευδοκίας άρχισαν να συμφωνούν οι περισσότεροι παρευρισκόμενοι, και ιδιαιτέρως οι πάλαι ποτέ «φίλες» της Μαριώς, που γνώριζαν τόσο πολλές λεπτομέρειες για την ίδια και τη ζωή της. Και ποια ήταν η Μαριώ; Μια κοπέλα που από τότε που θυμόταν τον εαυτό της δούλευε συνεχώς και έβαζε στόχους στη ζωή της. Ο άντρας της, ο Κώστας, έφευγε στα καράβια με τους μήνες κι αυτή ολομόναχη να αλέθεται στον μύλο της ζωής για να μεγαλώσει τη μοναχοκόρη της. Όμως δεν το έβαζε κάτω. Προσπαθούσε χωρίς σταματημό να κρατήσει την οικογένειά της ενωμένη και υπέμενε τα κακόβουλα σχόλια και τις παράλογες απαιτήσεις των αδερφών του άντρα της. Ειδικά, ο Λάμπρος, ό μεγαλύτερος από τα τρία αδέρφια, θεωρούσε δεδομένο ότι η Μαριώ ήταν υποχρεωμένη να «κοιτάξει» τους γονείς του άντρα της. Εξάλλου, το πατρικό σπίτι ήταν γραμμένο στον Κώστα και, μετά τον θάνατο των γονέων τους, θα το κληρονομούσε.

Η Μαριώ, όμως, δεν είχε χρόνο αλλά και δυνάμεις ούτε τους δικούς της γονείς να βοηθήσει, καθώς ήταν πιεσμένη και απροστάτευτη μέσα στη δίνη της δύσκολης καθημερινότητας. Αυτή ήταν η Μαριώ και έζησε πολλά χρόνια μέσα σ’ αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο των απαιτήσεων, των κατηγοριών, της συκοφάντησης και των προσπαθειών της οικογένειας του άντρα της να καθορίσουν τη ζωή της με τον πιο επωφελή, φυσικά, τρόπο για τους ίδιους.

Οι φίλες της από το χωριό τα γνώριζαν όλα αυτά, γνώριζαν και την οικογένεια του άντρα της. Τώρα, όμως, στην κηδεία και κάτω από την πίεση της κατακραυγής και του αναθέματος έγιναν μέλη ενός συντονισμένου χορού τραγωδίας και έριξαν, με τη σειρά τους, και αυτές μια πέτρα εναντίον της. Ξαφνικά, έγινε «η δολοφόνος», «η κακιά» που πρέπει να απομονωθεί και να διωχθεί από τη μικρή κοινωνία των αγνών ανθρώπων με τα αγγελικά πρόσωπα και την περίφημη θρησκευτικότητα.

Η Μαριώ σε μια αθέατη γωνιά του νάρθηκα της εκκλησίας άρχισε να νιώθει ότι βρίσκεται σε μια ατέρμονη περιδίνηση, δεν μπορούσε να αναπνεύσει, γιατί ένας βράχος είχε πέσει πάνω στο στήθος της, όλο της το σώμα παλλόταν από το ρίγος και μαύρες σκέψεις σαν νυχτερίδες φτεροκοπούσαν στο μυαλό της. Νόμιζε ότι πέθαινε, ότι αυτές είναι οι τελευταίες ώρες λίγο πριν από την απόδραση της ψυχής της από το σώμα. Αίφνης, κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος και δεν σάλευε. Ο άντρας της και η κόρη της έπεσαν από πάνω της και προσπαθούσαν να την συνεφέρουν, ενώ μέσα στον ναό είχε αρχίσει η εξόδιος ακολουθία. Ένας ξάδερφός τους, γιατρός, αντιλήφθηκε το περιστατικό και έσπευσε να προσφέρει βοήθεια. Έκανε και τη διάγνωσή του. Η Μαριώ είχε πάθει κρίση πανικού. Κανείς άλλος δεν νοιάστηκε. Η ετυμηγορία είχε βγει, ήταν ένοχη, ήταν «δολοφόνος», δεν είχε θέση ανάμεσα στους αθώους και αμόλυντους και έπρεπε να τιμωρηθεί.

Όταν συνήλθε, η κηδεία είχε τελειώσει. Η Μαριώ ήταν ένας άλλος άνθρωπος, ευάλωτος και τσακισμένος, που, αντί να εξαφανιστεί από αυτόν τον χώρο της κακοποίησής της περίμενε, υποχωρώντας στις ικεσίες του άντρα της και του παιδιού της. Εκείνη την ημέρα, ίσως, να γεννήθηκε και η αυτοάνοση ασθένεια που θα την ταλαιπωρούσε για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής της. Δεχόταν στο τραπέζι της Μακαρίας τα υποκριτικά συλλυπητήρια των παρευρισκομένων και μεταξύ αυτών άκουγε την κ. Πηνελόπη να της ψιθυρίζει: «πετροβολούν μόνο τα δέντρα που έχουν καρπούς». Τι σήμαινε αυτή η φράση; Εν τέλει, η Μαριώ είχε πάθει κρίση πανικού στην κηδεία ή, όπως ισχυρίστηκε ο Λάμπρος, έπαιζε θέατρο; Η αλήθεια έχει δύο όψεις. Είναι η αλήθεια ως βίωμα και η αλήθεια ως όψη και υπολογισμός. Ο καθένας κάνει την επιλογή του!

* Η Ελένη Παπαδοπούλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική σχολή του Α.Π.Θ. και παρακολούθησε επιτυχώς μαθήματα του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ., με ειδίκευση στη Βιβλική και Πατερική Γλώσσα. Έχει διδάξει στην ιδιωτική εκπαίδευση και σήμερα είναι καθηγήτρια στη Δημόσια Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Γράφει λογοτεχνικά κείμενα, βιβλιοκριτικές και άρθρα σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά και είναι συντάκτης του φιλολογικού-εκπαιδευτικού ιστολογίου, eranistria.blogspot.com

https://www.fractalart.gr/krisi-panikoy/

Οι επιρρηματικές σχέσεις

Οι διάφορες επιρρηματικές σχέσεις εκδηλώνονται με ποικίλους τρόπους στα αρχαία ελληνικά ανάλογα με το τι θέλει κάθε φορά να εκφράσει ο συγγραφέας. Έτσι, για παράδειγμα, ο χρόνος εκφράζεται με επίρρημα, εμπρόθετο προσδιορισμό, δευτερεύουσα χρονική πρόταση, χρονική μετοχή κ.α. Δείτε παρακάτω έναν πίνακα συσχετικού συντακτικού που θα σας βοηθήσει στη συντακτική και νοηματική εξομάλυνση ενός αρχαίου κειμένου.

ΣΥΣΧΕΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

ΧΡΟΝΟΣ

Χρονική πρόταση

Χρονική μετοχή

Γενική του χρόνου ως επιρ. προσδ.

Δοτική του χρόνου ως επιρ. προσδ.

Αιτιατική του χρόνου ως επιρ. προσδ.

Χρονικό επίρρημα

Εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου

ΑΙΤΙΑ

Αιτιολογική πρόταση

Αναφορική αιτιολογική πρόταση

Παρατακτική σύνδεση με τον σύνδ. «γάρ»

Αιτιολογική μετοχή

Γενική της αιτίας ως ετερόπτ. προσδ.

Γενική της αιτίας με επιφωνήματα

Γενική της αιτίας ως επιρ. προσδ.

Δοτική της αιτίας ως επιρ. προσδ.

Αιτιατική της αιτίας ως επιρ. προσδ.

Εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας

Εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου

Δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου

ΣΚΟΠΟΣ (τελικό αίτιο)

Τελική πρόταση

Αναφορική τελική πρόταση

Τελική μετοχή

Απαρέμφατο του σκοπού

Γενική έναρθρου απαρεμφάτου

Δοτική του σκοπού ως επιρ. προσδ.

Αιτιατική του σκοπού ως επιρ. προσδ.

Εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Συμπερασματική πρόταση

Αναφορική συμπερασματική πρόταση

Παρατακτική σύνδεση με συμπερασμ. συνδέσμους

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ

Υποθετική πρόταση

Αναφορική υποθετική πρόταση

Υποθετική μετοχή

ΕΝΑΝΤΙΩΣΗ / ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ / ΑΝΤΙΘΕΣΗ

Εναντιωματικές ή παραχωρητικές προτάσεις

Εναντιωματική μετοχή

Παρατακτική σύνδεση με αντιθετικούς συνδέσμους

Εμπρόθετος προσδιορισμός εναντίωσης

ΤΡΟΠΟΣ / ΜΕΣΟ ή ΟΡΓΑΝΟ

Αναφορική παραβολική πρόταση

Τροπική μετοχή

Δοτική του τρόπου ως επιρρ. προσδ.

Δοτική του μέσου ή του οργάνου ως επιρ. προσδ.

Αιτιατική του τρόπου ως επιρ. προσδ.

Τροπικό επίρρημα

Εμπρόθετος προσδιορισμός τρόπου

ΤΟΠΟΣ

Αναφορική τοπική πρόταση

Γενική του τόπου ως επιρ. προσδ.

Δοτική του τόπου ως επιρ. προσδ.

Αιτιατική του τόπου ως επιρ. προσδ.

Τοπικό επίρρημα

Εμπρόθετος προσδιορισμός τόπου

ΑΝΑΦΟΡΑ

Απαρέμφατο της αναφοράς

Γενική της αναφοράς με επιρρήματα

Δοτική της αναφοράς ως ετερόπτωτος προσδ.

Δοτική της αναφοράς με επιρρήματα

Δοτική της αναφοράς ως επιρ. προσδ.

Δοτική προσωπική της αναφοράς

Αιτιατική της αναφοράς ως ετερόπτωτος προσδ.

Αιτιατική της αναφοράς με επιρρήματα

Αιτιατική της αναφοράς ως επιρ. προσδ.

Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς

ΠΟΣΟ

Αναφορική παραβολική πρόταση

Αιτιατική του ποσού ως ετερόπτωτος προσδ.

Αιτιατική του ποσού με επιρρήματα

Αιτιατική του ποσού ως επιρ. προσδ.

Ποσοτικό επίρρημα

Εμπρόθετος προσδιορισμός ποσού κατά προσέγγιση

ΑΞΙΑ

Γενική της αξίας ως ετερόπτωτος προσδ.

Γενική της αξίας με επιρρήματα

Γενική της αξίας ως επιρρηματικός προσδιορισμός

Γενική κατηγορηματική της αξίας

ΚΤΗΣΗ

Κτητική αντωνυμία

Γενική κτητική ως ετερόπτωτος προσδ.

Γενική κατηγορηματική κτητική

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ

Δυνητική οριστική (δυνατότητα στο παρελθόν)

Δυνητική ευκτική (δυνατότητα στο παρόν / μέλλον)

ΕΥΧΗ

Ευχετική ευκτική (για ευχή πραγματοποιήσιμη

Ευχετική οριστική (για ευχή απραγματοποίητη)

Προστακτική

ΠΡΟΤΡΟΠΗ / ΑΠΟΤΡΟΠΗ

Προτρεπτική / αποτρεπτική υποτακτική

Ευχετική ευκτική

Προστακτική

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ

Απαγορευτική υποτακτική

Προστακτική με άρνηση

Επιτύμβια επιγράμματα του Γρηγορίου Ναζιανζηνού

Κωδικός ISBN: 978-618-5271-93-0Κατηγορία: ΦιλολογικάΕτικέτες: Εκδόσεις Γράφημα, ποίηση

Συγγραφέας: Ελένη Κ. Παπαδοπούλου

Εκδότης: Εκδόσεις ΓΡΑΦΗΜΑ

Λίγα λόγια για το βιβλίο...

 Η εκτεταμένη χρήση στην αρχαϊκή εποχή της επιτάφιας επιγραφής, με την επένδυση του θρήνου, οδήγησαν στη διαμόρφωση του ποιητικού είδους του επιγράμματος. Χρονικά η ποιητική παγίωσή του συντελείται στην ελληνιστική εποχή και με μέτρο το ελεγειακό δίστιχο αποσκοπεί στην εξωτερίκευση της αισθαντικότητας των δημιουργών του ενώπιον ενός καλλιεργημένου κοινού, κάτι που μέχρι τότε ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα της τεχνοτροπίας των λυρικών ποιητών.

 Το επίγραμμα απογειώνεται στα έργα του Καλλίμαχου και του Ποσείδιππου αλλά και στις γυναίκες ποιήτριες Ανύτη και Νοσσίδα. Από τον 2ο μ.Χ. αιώνα, όμως, το είδος παρακμάζει καθώς η τάση των δημιουργών για μίμηση και ρητορισμό απονευρώνει τα επιγράμματα. Η πρώτη και μεγάλη αναλαμπή σημειώνεται με τον Γρηγόριο Ναζιανζηνό που σαν γέφυρα ενώνει την παράδοση του ελληνιστικού επιγράμματος με τον χριστιανικό κόσμο της πρώιμης βυζαντινής περιόδου, καθώς χρησιμοποιεί το επίγραμμα σαν όχημα λογοτεχνικής έκφρασης.

 Ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός, ως ευαίσθητος και πεπαιδευμένος άνθρωπος της εποχής του, οικειοποιήθηκε την ποιητική φόρμα του επιγράμματος για να εξωτερικεύσει με τον απόλυτα δικό του τρόπο τις εσωτερικές ψυχικές διακυμάνσεις που του επέφεραν οι απώλειες των αγαπημένων του προσώπων. Προηγουμένως, είχε εντρυφήσει στη μελέτη των ελληνιστικών επιγραμμάτων και προσπάθησε να εγκολπωθεί τα λογοτεχνικά μοτίβα, ειδικά αυτά που σχετίζονταν με τον θάνατο, την επαινετική τακτική, την επίκληση του Θεού, την εσχατολογία και την υστεροφημία του εκλιπόντος. Ειδικότερα, ο ποιητής που ενέπνευσε και λειτούργησε ως μέντοράς του είναι ο Καλλίμαχος, στην τέχνη του οποίου ο Γρηγόριος ανακάλυψε πολλά κοινά στοιχεία και ιδίως τον προσανατολισμό του ελληνιστικού ποιητή στην παραγωγή ενός νέου είδους ποίησης με δοκιμασμένα υλικά της παλαιότερης ποίησης. Με τον ίδιο τρόπο, ο Γρηγόριος ενστερνίστηκε τα μέσα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνικής παράδοσης προκειμένου να δημιουργήσει τη χριστιανική ποίηση.

https://grafima.com.gr/%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1/%ce%bf%ce%b4%cf%8c%cf%83%ce%b7%ce%bc%ce%b1-%ce%bc%ce%bd%ce%ae%ce%bc%ce%b7%cf%82-%ce%bc%ce%bd%ce%b7%ce%bc%cf%8c%ce%bd%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%ad%cf%87%ce%bd%ce%b7%cf%82-%ce%b5%cf%80%ce%b9/

Πάσχα στο χωριό

https://www.facebook.com/VouchorinaVoiou/

 «... Πάσχα στο χωριό δε σημαίνει αναγκαστικά άσπρες λαμπάδες, κόκκινα αβγά και σουβλιστό αρνί την εποχή που βγαίνουν οι παπαρούνες. Ούτε και σταυρωτά φιλιά. Παπαρούνες μπορούν ν' ανθίσουν και τον Γενάρη, φτάνει να το θες. Ο καθένας μπορεί ν' αναστηθεί, όπου θέλει κι όποτε θέλει. Θα το καταλάβει όταν ασπαστεί τον εαυτό του. Κι επειδή μόνοι μας ερχόμαστε στον κόσμο και μόνοι μας φεύγουμε, ε, πρέπει, αν θέλουμε ν' αναστηθούμε, να είμαστε κι εκεί μόνοι, ολομόναχοι. Για να μην υπάρχουν μάρτυρες και να μην το πιστεύει κανείς. Έτσι ώστε να είμαστε συνεχώς αναγκασμένοι να πράττουμε για να μας πιστέψουν οι άλλοι κι όχι συνεχώς να μιλάμε».

Αντώνης Σουρούνης, Πάσχα στο χωριό, Καστανιώτης, 1991

Ανάλυση μετοχής σε δευτερεύουσα πρόταση

ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

• Διαπιστώνεται το είδος της μετοχής (επιθετική , χρονική...). Από αυτό εξαρτάται ο υποτακτικός σύνδεσμος (ή η αναφορική αντωνυμία) που θα χρησιμοποιηθεί και η έγκλιση σύμφωνα με το τρόπο εκφοράς των δευτερευουσών προτάσεων.
• Το υποκείμενο της μετοχής δίνει το πρόσωπο και τον αριθμό του ρήματος. Φυσικά, όταν η μετοχή γίνεται πρόταση, το υποκείμενο μπαίνει πάντοτε σε ονομαστική.
• Από το χρόνο που εξαρτάται η μετοχή (αρκτικό ή ιστορικό) επηρεάζεται η μετατροπή της οριστικής ή υποτακτικής του πλαγίου λόγου.
• Αν η μετοχή αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση με υποτακτική ή ευκτική, διατηρεί το χρόνο της.

ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

• Η μετοχή ενεστώτα και παρακειμένου από ιστορικό χρόνο ισοδυναμεί με παρατατικό ή υπερσυντέλικο
• Η μετοχή μέλλοντα και αορίστου διατηρούν το χρόνο τους σε οποιαδήποτε έγκλιση κι αν αναλυθούν.
• Η μετοχή αορίστου, όταν αναφέρεται στο παρελθόν γίνεται οριστική όταν αναφέρεται στο μέλλον γίνεται υποτακτική ή ευκτική (χρονικοϋποθετική μετοχή)
• Οι υποθετικές, χρονικοϋποθετικές, αναφορικοϋποθετικές και εναντιωματικές μετοχές αναλύονται στις αντίστοιχες προτάσεις με βάση την απόδοση και το νόημα (υποθετικοί λόγοι).
• Οι τροπικές μετοχές δεν αναλύονται.
• Αν αναλύσουμε μια τελική μετοχή, τότε θα πρέπει να αλλάξει και ο χρόνος της μετοχής και να χρησιμοποιηθεί η υποτακτική αορίστου (ή οπως+ οριστική μέλλοντα)
• Η κατηγορηματική μετοχή μπορεί να αναλυθεί σε ειδική πρόταση με οριστική ή δυνητική έγκλιση (αν συνοδεύεται από το δυνητικό αν), όταν είναι του πλαγίου λόγου κρίσης (από ρήματα γνωστικά, αισθητικά, δείξης, αγγελίας).
• Η επιθετική μετοχή αναλύεται με τη δεικτική αντωνυμία ἐκεῖνος, -η, -ο, που τίθεται στην πτώση της μετοχής και την αναφορική αντωνυμία ὅς ἥ ὅ που μπαίνει πάντα σε ονομαστική, εφόσον αποτελεί υποκείμενο του ρήματος ανάλυσης της μετοχής

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ-ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον
                                                          □(⇒┬ )Κῦρος ἐπεί συνέλεξε...
Μέγας γέγονε Φίλιππος ἀσθενής ὢν κατ’ ἀρχάς
                                                             □(⇒┬ )Φίλιππος εἰ καί ἦν ἀσθενής...
Ἡττηθέντων ἡμῶν οὐδείς ἄν ληφθείη
                                                              □(⇒┬ )εἰ ἡμεῖς ἡττηθείημεν...
Ἔπλεον πολεμήσοντες
                                                              □(⇒┬ )ἳνα οὗτοι πολεμήσωσι...
                                                                         ή ὅπως οὗτοι πολεμήσουσι

οἱ ἄνδρες εἰσὶν οἱ ποιοῦντες ὅ τι ἄν ἐν ταῖς μάχαις γίγνηται. __-- ἐκεῖνοι οἳ

 ποιοῦσι

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

1. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τα αντικείμενα προσέχοντας: α) αν τα ρήματα είναι αμετάβατα ή μεταβατικά (μονόπτωτα ή δίπτωτα), β) ποιο είναι το άμεσο και ποιο το έμμεσο αντικείμενο, σε ποια πτώση βρίσκεται το καθένα και γ) αν υπάρχει κατηγορούμενο του αντικειμένου:

- Κῦρος ἐπεμελεῖτο τῶν βαρβάρων.

- Συνάχθομαι τοῖς φίλοις.

- Ὁ πάππος τὸν Κῦρον καλὴν στολὴν ἐνέδυσε.

- Λακεδαιμόνιοι καλοῦσι Κάστορα καὶ Πολυδεύκην θεούς.

- Οἱ Θετταλοὶ ἐκώλυον τὸν Ἀγησίλαον τῆς παρόδου.

- Πολυκράτης ἐτυράννει Σάμου.

- Ἐγὼ στρατηγήσω ταύτην τὴν στρατηγίαν.

- Ἰδίας νόμιζε τὰς τῶν φίλων συμφοράς.

- Δαρεῖος ἀπέδειξε τὸν Κῦρον σατράπην.

- Παῖς τῷ δωρησαμένῳ τι ἀντεδωρήσατο ἀστραγάλους.

- Οἱ παῖδες γυμνάζονται καθ’ ἡμέραν.

- Ἀθηναῖοι τὸν Σόλωνα νομοθέτην ὠνόμαζον.

- Εἷλκε Ἀχιλλεὺς Ἕκτορα τῆς ζώνης.

- Μὴ ἀποτρέπῃςς με τῆς προσπαθείας.

2. Να υπογραμμίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς και να προσδιορίσετε τη σημασία τους:

- Οὐδεμίαν ἡμέραν ἀδακρυτὶ διάγομεν.

- Βραδέως βουλεύου, ἐπιτέλει δὲ ταχέως τὰ δόξαντα.

- Δημάδης εὐδοκίμησεν εἰπὼν ὅτι δι’ αἵματος οὐ διὰ μέλανος τοὺς νόμους ὁ Δράκων ἔγραψεν.

- Ἑρμῆς, γνῶναι βουλόμενος ἐν τίνι τιμῇ παρὰ ἀνθρώποις ἐστί, ἧκεν εἰς ἀγαλματοποιοῦ ἑαυτὸν εἰκάσας ἀνθρώπῳ.

- Ὁ κακῶς διανοηθεὶς περὶ τῶν ἰδίων οὐδέποτε βουλεύσεται καλῶς περὶ τῶν ἀλλοτρίων. 

- Οἱ Ἀθηανῖοι ἦλθον πολεμήσοντες Κορινθίοις.

- Οἱ Ἕλληνες θέρους ἐπολέμουν.

- Τὰ ἐν τοῖς ὅπλοις πλεονεκτήματα τύχῃ καὶ καιρῷ κρίνεται πολλάκις.

- Ζηλῶ σε τοῦ πλούτου.

- Ἔχω τριήρεις, ὥστε ἑλεῖν τὸ ἐκείνων πλοῖον.

3. α)Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τις επιρρηματικές μετοχές και να τις χαρακτηρίσετε (αιτιολ., χρον., … συνημμένη, απόλυτη) και β) Να αναλύσετε σε δευτερεύουσες προτάσεις όσες μετοχές αναλύονται

- Συμβουλεύω σοι καίπερ νεώτερος ὤν.

- Τοῦτο λέξων ἔρχομαι.

- Οὗτος ταῦτα εἰπὼν ἐκαθέζετο.

- Πολλοὶ ὄντες ἐνίκησαν.

- Ἀρταξέρξου βασιλεύοντος ταῦτα ἐγένοντο.

- Οἱ Θηβαῖοι ἐπορεύοντο καίοντες οἰκίας.

- Τούτων οὕτως ἐχόντων βούλομαι ὑμῖν συμβουλεύειν.

- Κῦρος ἀνέβη ἐπὶ τοῦ ὄρους οὐδενὸς κωλύοντος.

- Ὁ Νικίας ταῦτα φοβούμενος ἔστειλεν ἐπιστολήν.

- Ὀλίγοι ὄντες πολλοὺς ἐνίκησαν.

- Ταῦτα ποιοῦντες τὰ δίκαια ψηφίζεσθε.

- Ἀρταξέρξης πείθεται καὶ συλλαμβάνει Κῦρον φονεύσων.

- Ἦλθεν ἐξ Ἀθηνῶν Θυμοχάρης ἔχων ναῦς ὀλίγας.

- Οὐκ ἄν ἦλθον δεῦρο ὑμῶν μὴ κελευσάντων.

- Τὸ δίκαιον ἔχοντες σύμμαχον ἐνίκων.

4. Να βρείτε και να χαρακτηρίσετε τις μετοχές (επιθετικές, κατηγορηματικές, επιρρηματικές):

- Ἥδομαι ὑφ’ ὑμῶν τιμώμενος.

- Ξέρξης εἶδεν ἀρτεμισίαν μαχομένην.

- Ἀγησίλαος προσέττατεν αὐτοῖς τοῖς ἄρχουσι πείθεσθαι.

- Ὁ λέγων τοῦτο ψεύδεται.

- Ἦλθεν οὗτος κλέψων τὰ ἐρίφια.

- Θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν.

- Ἦλθεν τρέχων ἐκ Μαραθῶνος.

- Ἀδικίαν ἐπράξατε λύσαντες τὰς σπονδὰς.

- Οἱ δικασταὶ ἤκουσαν τῶν μαρτύρων λεγόντων.

- Οὐκ αἰσχύνομαι μανθάνων καίτοι γέρων ὤν.

- Κλέαρχος πέμπων ἄγγελον ἔλεγεν θαρρεῖν.

- Διωκόμενοι ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἐπορευόμεθα διὰ τοῦ πεδίου.

- Αἰσχύνομαι οὐ βοηθήσας.

- Θηβαῖοι λύσαντες τὰς σπονδὰς ἐστράτευσαν ἐπὶ Πλάταιαν.

- Ἐγώ εἰμι αἴτιος τῶν ὑπὸ τῶν Μήδων ποιουμένων.

- Εἰσήλθετε ὑμεῖς καίπερ οὐκ ἐπιτρέποντος τοῦ νόμου.

- Οἱ Λακεδαιμόνιοι οὐκ ἐπαύσαντο τὰς πόλεις πολιορκοῦντες.

- Ἦλθον κρυφίως κλέψοντες τὸν ἵππον.

- Ἐβούλετο ἐντυχεῖν τοῖς γεγραφόσιν.

- Ἥρπαζον οἱ Πέρσαι ὡς ἤδη πάντα νικῶντες.

5. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τις κατηγορηματικές μετοχές κι αν αναφέρονται στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτώνται:

- Ὁ μὲν πρεσβύτερος παρὼν ἐτύγχανεν.

- Ἀδικεῖτε, πολέμου ἄρχοντες καὶ σπονδὰς λύοντες.

- Ἄρξομαι ἀπὸ τῆς ἰατρικῆς λέγων.

- Μέμνημαι καὶ τοῦτο σου λέγοντος.

- Ἀπηγγέλθη Φίλιππον Ἡραῖον τεῖχος πολιορκῶν.

- Ἡμεῖς ἀδύνατοι ὁρῶμεν ὄντες.

- Ἀδικοῦντα Φίλιππον ἐξήλεγξα.

- Ἤκουσε Κῦρον ἐν Κιλικίᾳ ὄντα.

- Οὗτος ἐπιβουλεύων ἡμᾶς φαίνεται.

- Οὐδένα οἶδα μισοῦντα τοὺς ἐπαινοῦντας.

- Πειρασόμεθα ἐλέγχοντες.

- Ἀποδείξω τοῦτον μάρτυρας ψευδεῖς παρεχόμενον.

- Τοῦτο οὐκ αἰσχύνομαι λέγων.