Τετάρτη 29 Απριλίου 2020

Α-λήθεια ή λήθη;


Αναδημοσίευση από το ηλεκτρονικό περιοδικό fractal, τεύχος 71

Διήγημα: “Κρίση πανικού”


Γράφει η Ελένη Παπαδοπούλου // *



– Πώς σας φάνηκε η κηδεία κ. Πηνελόπη;

– Εξαιρετική Λάμπρο μου, ταιριαστή με το ήθος της οικογένειάς σας! Με στενοχώρησε, όμως, η Μαριώ, ήταν κίτρινη σαν το πανί, ζωντανή-νεκρή!
– Α, μην δίνεις σημασία. Έπαιζε θέατρο, για να την λυπηθεί ο κόσμος, να το παίξει θύμα!
– Και γιατί να την λυπηθεί ο κόσμος αγόρι μου; Τι έκανε; Βέβαια, άκουσα τι έγινε πριν ξεκινήσει η τελετή, αν και δεν ήμουν παρούσα σ’ αυτό το τόσο παράξενο και, κατά τη γνώμη μου, παράλογο συμβάν.
Το κρύο περόνιαζε τα κόκκαλα εκείνο το σαββατιάτικο πρωινό στο χωριό. Η κηδεία της Αθηνούλας θα γινόταν στις δώδεκα το μεσημέρι. Από τις δέκα είχαν συγκεντρωθεί στο καφενείο συγγενείς και χωριανοί για να την αποχαιρετήσουν στο τελευταίο της ταξίδι. Είχε διαγράψει τον κύκλο της ζωής της η Αθηνούλα και μετά από πολλά χρόνια χηρείας, κατάθλιψης και ακινησίας παρέδωσε το πνεύμα της σε προχωρημένη ηλικία. Τα τρία παιδιά της είχαν ρυθμίσει όλες τις εκκρεμότητες της ταφής και περίμεναν τη μεταφορά της σορού από το γραφείο τελετών. Στις έντεκα έφτασε η νεκροφόρα και η Αθηνούλα μπήκε για τελευταία φορά στην εκκλησία όπου είχαν ιερολογηθεί όλα τα μυστήρια της ζωής της. Το φέρετρό της συνόδευαν με βαθιά θλίψη και βουβό κλάμα τα αδέρφια της και τα παιδιά της.
Η αδερφή της, η Ευδοκία, άρχισε να σιγομουρμουρίζει μέσα στον κόσμο και καθώς έμπαιναν στον ναό, ακατάληπτα λόγια που σιγά-σιγά γίνονταν ευδιάκριτα και κατανοητά. Κατηγορούσε με κραυγές και χειρονομίες τη Μαριώ, τη γυναίκα του ενός γιου της Αθηνούλας, του Κώστα.
– Εσύ είσαι η αιτία! Εξαιτίας σου πέθανε! Αντί να πας να την γηροκομήσεις, την σκότωσες! Εσύ φταις που πέθανε στο κέντρο αποκατάστασης!
Τα λόγια της, πύρινες ιαχές, διαπερνούσαν τον κρυστάλλινο ουρανό και έκαιγαν τα αυτιά της Μαριώς, που σαν χαμένη κοιτούσε δεξιά και αριστερά, χωρίς να μπορεί να αντιδράσει, να αρθρώσει μια κουβέντα, να πει τα δικά της, να υπερασπιστεί τον εαυτό της για την αδικία. Αλλά τι να υπερασπιστεί μπροστά σε μια παγιωμένη πεποίθηση;
Η παραδοσιακή αντίληψη του χωριού θέλει τη νύφη να προσφέρει τις υπηρεσίες της, και γιατί όχι, να μένει μαζί με τα πεθερικά της, όταν οι φυσικές δυνάμεις τούς εγκαταλείπουν. Με τα λόγια της Ευδοκίας άρχισαν να συμφωνούν οι περισσότεροι παρευρισκόμενοι, και ιδιαιτέρως οι πάλαι ποτέ «φίλες» της Μαριώς, που γνώριζαν τόσο πολλές λεπτομέρειες για την ίδια και τη ζωή της. Και ποια ήταν η Μαριώ; Μια κοπέλα που από τότε που θυμόταν τον εαυτό της δούλευε συνεχώς και έβαζε στόχους στη ζωή της. Ο άντρας της, ο Κώστας, έφευγε στα καράβια με τους μήνες κι αυτή ολομόναχη να αλέθεται στον μύλο της ζωής για να μεγαλώσει τη μοναχοκόρη της. Όμως δεν το έβαζε κάτω. Προσπαθούσε χωρίς σταματημό να κρατήσει την οικογένειά της ενωμένη και υπέμενε τα κακόβουλα σχόλια και τις παράλογες απαιτήσεις των αδερφών του άντρα της. Ειδικά, ο Λάμπρος, ό μεγαλύτερος από τα τρία αδέρφια, θεωρούσε δεδομένο ότι η Μαριώ ήταν υποχρεωμένη να «κοιτάξει» τους γονείς του άντρα της. Εξάλλου, το πατρικό σπίτι ήταν γραμμένο στον Κώστα και, μετά τον θάνατο των γονέων τους, θα το κληρονομούσε.
Η Μαριώ, όμως, δεν είχε χρόνο αλλά και δυνάμεις ούτε τους δικούς της γονείς να βοηθήσει, καθώς ήταν πιεσμένη και απροστάτευτη μέσα στη δίνη της δύσκολης καθημερινότητας. Αυτή ήταν η Μαριώ και έζησε πολλά χρόνια μέσα σ’ αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο των απαιτήσεων, των κατηγοριών, της συκοφάντησης και των προσπαθειών της οικογένειας του άντρα της να καθορίσουν τη ζωή της με τον πιο επωφελή, φυσικά, τρόπο για τους ίδιους.
Οι φίλες της από το χωριό τα γνώριζαν όλα αυτά, γνώριζαν και την οικογένεια του άντρα της. Τώρα, όμως, στην κηδεία και κάτω από την πίεση της κατακραυγής και του αναθέματος έγιναν μέλη ενός συντονισμένου χορού τραγωδίας και έριξαν, με τη σειρά τους, και αυτές μια πέτρα εναντίον της. Ξαφνικά, έγινε «η δολοφόνος», «η κακιά» που πρέπει να απομονωθεί και να διωχθεί από τη μικρή κοινωνία των αγνών ανθρώπων με τα αγγελικά πρόσωπα και την περίφημη θρησκευτικότητα.
Η Μαριώ σε μια αθέατη γωνιά του νάρθηκα της εκκλησίας άρχισε να νιώθει ότι βρίσκεται σε μια ατέρμονη περιδίνηση, δεν μπορούσε να αναπνεύσει, γιατί ένας βράχος είχε πέσει πάνω στο στήθος της, όλο της το σώμα παλλόταν από το ρίγος και μαύρες σκέψεις σαν νυχτερίδες φτεροκοπούσαν στο μυαλό της. Νόμιζε ότι πέθαινε, ότι αυτές είναι οι τελευταίες ώρες λίγο πριν από την απόδραση της ψυχής της από το σώμα. Αίφνης, κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος και δεν σάλευε. Ο άντρας της και η κόρη της έπεσαν από πάνω της και προσπαθούσαν να την συνεφέρουν, ενώ μέσα στον ναό είχε αρχίσει η εξόδιος ακολουθία. Ένας ξάδερφός τους, γιατρός, αντιλήφθηκε το περιστατικό και έσπευσε να προσφέρει βοήθεια. Έκανε και τη διάγνωσή του. Η Μαριώ είχε πάθει κρίση πανικού. Κανείς άλλος δεν νοιάστηκε. Η ετυμηγορία είχε βγει, ήταν ένοχη, ήταν «δολοφόνος», δεν είχε θέση ανάμεσα στους αθώους και αμόλυντους και έπρεπε να τιμωρηθεί.
Όταν συνήλθε, η κηδεία είχε τελειώσει. Η Μαριώ ήταν ένας άλλος άνθρωπος, ευάλωτος και τσακισμένος, που, αντί να εξαφανιστεί από αυτόν τον χώρο της κακοποίησής της περίμενε, υποχωρώντας στις ικεσίες του άντρα της και του παιδιού της. Εκείνη την ημέρα, ίσως, να γεννήθηκε και η αυτοάνοση ασθένεια που θα την ταλαιπωρούσε για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής της. Δεχόταν στο τραπέζι της Μακαρίας τα υποκριτικά συλλυπητήρια των παρευρισκομένων και μεταξύ αυτών άκουγε την κ. Πηνελόπη να της ψιθυρίζει: «πετροβολούν μόνο τα δέντρα που έχουν καρπούς». Τι σήμαινε αυτή η φράση; Εν τέλει, η Μαριώ είχε πάθει κρίση πανικού στην κηδεία ή, όπως ισχυρίστηκε ο Λάμπρος, έπαιζε θέατρο; Η αλήθεια έχει δύο όψεις. Είναι η αλήθεια ως βίωμα και η αλήθεια ως όψη και υπολογισμός. Ο καθένας κάνει την επιλογή του!
* Η Ελένη Παπαδοπούλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική σχολή του Α.Π.Θ. και παρακολούθησε επιτυχώς μαθήματα του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ., με ειδίκευση στη Βιβλική και Πατερική Γλώσσα. Έχει διδάξει στην ιδιωτική εκπαίδευση και σήμερα είναι καθηγήτρια στη Δημόσια Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Γράφει λογοτεχνικά κείμενα, βιβλιοκριτικές και άρθρα σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά και είναι συντάκτης του φιλολογικού-εκπαιδευτικού ιστολογίου, eranistria.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου