Η παρακάτω διδακτική πρόταση είναι εμπνευσμένη από το βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου, Το χρυσό βραχιόλι, και εφαρμόστηκε στη Γ΄Λυκείου κατά το σχολικό έτος 2021-2022. Ενισχύοντας τα πολύ ενδιαφέροντα κείμενα του Δικτύου Κειμένων από τον Φάκελο Υλικού για τη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, και συγκεκριμένα, μελετώντας τη θεματική ενότητα "Σχέσεις αλληλεπίδρασης στον χώρο της εκπαίδευσης", οι μαθητές/τριες διάβασαν και ανταποκρίθηκαν αναγνωστικά με ποικίλες δραστηριότητες πάνω σε μη λογοτεχνικά και λογοτεχνικά κείμενα, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, και στη συνέχεια αξιολόγησαν τη μαθησιακή διαδικασία και αξιολογήθηκαν με ένα κριτήριο με συναφή θέματα. Η εφαρμογή της πρότασης υλοποιήθηκε σε 8 διδακτικές ώρες.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
«Δίψα για σπουδές»
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1ο ΚΕΙΜΕΝΟ. Το χρυσό βραχιόλι, A.K. (γεν. 1997, Σοφία Νικολαΐδου
2ο ΚΕΙΜΕΝΟ. Το χρυσό βραχιόλι, Ε.Π. (γεν. 1962, μιλάει για την κόρη της Χ.Π., γεν. 1999), Σοφία Νικολαΐδου
3ο ΚΕΙΜΕΝΟ. Το χρυσό βραχιόλι, Μ.Μ. (γεν. 1968), Σοφία Νικολαΐδου
4ο ΚΕΙΜΕΝΟ. «Αξίζει να σπουδάσω τελικά;» Νίκος Μπόβολος
5ο ΚΕΙΜΕΝΟ. Ο ΣΤΟΟΥΝΕΡ, JOHN WILLIAMS,(Μετάφραση Αθηνά Δημητριάδου)
6ο ΚΕΙΜΕΝΟ. Επαγγελματικός προσανατολισμός του Λουκιανού Κηλαηδόνη, Άλμπουμ: Ψυχραιμία παιδιά! 1979
7ο ΚΕΙΜΕΝΟ. Η εκπληκτική ιστορία του Οδυσσέα Τσενάι
8ο ΚΕΙΜΕΝΟ. Εγκώμιο στη μάθηση, Bertolt Brecht
ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ
Το χρυσό βραχιόλι
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ένα βιβλίο ντοκουμέντο: αληθινοί άνθρωποι αφηγούνται τις ιστορίες τους και ζωντανεύουν μια χώρα και μια εποχή. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν οι πρώτοι στην οικογένειά τους που πήραν πτυχίο, το «χρυσό βραχιόλι», και άλλαξαν ζωή. Το οικογενειακό απωθημένο που διαμόρφωσε μια ολόκληρη χώρα. Ένα πτυχίο για το παιδί. Η Σοφία Νικολαΐδου παίρνει συνεντεύξεις και μας παρουσιάζει με τα δικά τους λόγια αυτούς που έφυγαν από το χωριό και ήρθαν στην πόλη. Αυτούς που γεννήθηκαν στη φτώχεια από γονείς που ήξεραν λίγα ή ελάχιστα γράμματα. Αυτούς που διάβασαν, πέρασαν στο πανεπιστήμιο, απέκτησαν αξιοσέβαστο επάγγελμα και άνετη ζωή. Αγροτόπαιδα που έγιναν γιατροί, εργατόπαιδα που σπούδασαν δικηγόροι. Κορίτσια που πάλεψαν για το αυτονόητο: μια δουλειά και το δικό τους πορτοφόλι. Ελεύθεροι επιχειρηματίες και δημόσιοι υπάλληλοι, απόφοιτοι του δημόσιου σχολείου ή υπότροφοι των μεγάλων ιδιωτικών. Παιδιά που σπούδασαν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
1ο ΚΕΙΜΕΝΟ
A.K. (γεν. 1997)
Πάντα περιποιημένος και χαμογελαστός. Στα μαθήματα σημειώνει τις νέες λέξεις, για να πλουτίσει το λεξιλόγιό του. Βραχύσωμος και ευκίνητος, έχει μεγάλα σχέδια για τον εαυτό του.
Η πάπια με τα παπάκια της.
Η μαμά κουβαλούσε τις τσάντες μας στο Δημοτικό. Όταν έβρεχε, επειδή οι δρόμοι ήταν χάλια, θυμάμαι ότι η μαμά προχωρούσε μπροστά κι εμείς από πίσω. Πώς πηγαίνουν οι πάπιες με τα παπάκια τους; Κουβαλούσε τις τσάντες μας, τη μία στον έναν ώμο και την άλλη στον άλλο. Μας έλεγε, θα πατάτε όπου πατάω εγώ, γιατί είχε λακκούβες με νερά.
Βασικά είχα κάτι σαν σύνδρομο. Δεν ήθελα να μου κάνουν παρατήρηση. Ντρεπόμουν να μου πει ο καθηγητής, γιατί δεν διάβασες ή γιατί δεν το ξέρεις αυτό. Και προσπαθούσα παραπάνω απ' ό,τι μπορούσα. Ήξερα ότι η Πάτρα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη. Μέχρι να πάω στο Γυμνάσιο, την έβλεπα σαν μεγάλη. Όταν ξεκίνησα να βγαίνω στο Λύκειο, μου φάνηκε μικρή. Πηγαίναμε στα ίδια μαγαζιά, βλέπαμε τους ίδιους ανθρώπους. Άρχισε να με κουράζει.
Έδινα παραπάνω από το εκατό τοις εκατό.
Δεν ξέρω αν είναι θέμα αυτοπεποίθησης, ήμουν focus από
την αρχή, έδινα παραπάνω από το εκατό τοις εκατό στη Σχολή. Εμείς είχαμε τη γιαγιά σπίτι με Αλτσχάιμερ, η σύνταξη της ήταν τα λεφτά που μου έστελναν για να σπουδάσω. Μου είχαν πει οι γονείς μου, μέχρι πέντε χρόνια μπορούμε να σε στηρίξουμε. Ό,τι και να συμβεί, θα στριμωχτούμε λίγο παραπάνω.
Είχα στόχο από την αρχή να τελειώσω στην ώρα μου. Δεν αισθανόμουν καλά να νιώθω ότι οι γονείς μου στερούντα. για να βρίσκομαι εγώ κάπου αλλού. Φέτος, μετά τον θάνατο της γιαγιάς, σκέφτηκα να διακόψω τις σπουδές. Δεν ήξερα σε τι φάση ήμασταν οικονομικά. Στάθηκα όμως τυχερός, ήταν η περίοδος της πρακτικής άσκησης. Πήρα κάποια χρήματα και μπόρεσα να το ισοσκελίσω.
Να βγω προς τα έξω, να φανώ.
Ο αδελφός μου πήγε στο Όσλο. Δική του πρωτοβουλία. Επειδή είναι λίγο γκρινιάρης (γελάει), είχαμε βάλει στοίχημα οι τρεις μας. Οι γονείς έλεγαν, θα κάτσει έναν χρόνο και θα γυρίσει. Εγώ έλεγα, από πείσμα και μόνο, θα καθίσει παραπάνω. Τώρα κοντεύει τα δυο χρόνια εκεί. Δουλεύει σε εστιατόριο, πηγαίνει ταξίδια. Οι γονείς μου χαίρονται, γιατί πιστεύουν ότι τα ταξίδια χαρίζουν γνώσεις. Τους γονείς και τον αδελφό μου τους αναφέρω στις ευχαριστίες μου στην πτυχιακή (γελάει). Οι γονείς μου στερήθηκαν πάρα πολλά για να μπορέσω εγώ να έρθω εδώ. Και δεν το λέω μόνο από οικονομική άποψη. Το λέω και από την άποψη ότι κλείστηκαν μέσα για να προσέχουν τη γιαγιά.
Θέλω να πετύχω. Αυτή είναι η δύναμή μου. Θέλω να κάνω πράγματα που να ξεχωρίσουν. Θέλω να διακριθώ. Θέλω να βγω προς τα έξω, να φανώ.
Τώρα, μπορεί να ακουστεί κάπως... Θεωρώ ότι το προσπαθώ περισσότερο από το ενενήντα τοις εκατό της γενιάς μου. Έχω, πιστεύω, μια προσωπικότητα που μου δίνει τα φόντα να ξεχωρίσω (γελάει).
Αν είχα παιδί και μου έλεγε ότι δεν θέλει να σπουδάσει, θα πάθαινα σοκ... Θα ήθελα τα παιδιά μου να μάθουν να εκφράζονται σωστά, να μην τους υποτιμούν. Εγώ διορθώνω όταν μιλάνε οι άλλοι. Όταν ακούω στις μία, λέω κατευθείαν, στη μία. Ή λένε ο στιλός, λέω αμέσως, το στιλό. Το κάνω καλόκαρδα, δεν θέλω να υποτιμήσω κανέναν.
Δεν ξέρω, μπορεί να ακουστεί λίγο κλισέ. Εγώ πιστεύω πάρα πολύ στην αγάπη. Πιστεύω ότι είναι κινητήρια δύναμη. Μπορεί να σου δώσει ώθηση να κάνεις τα πάντα.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Πού οφείλεται, κατά την άποψή σας, η μεγάλη λατρεία του Α.Κ. για τις σπουδές;
2. Αν είχα παιδί και μου έλεγε ότι δεν θέλει να σπουδάσει, θα πάθαινα σοκ... Θα ήθελα τα παιδιά μου να μάθουν να εκφράζονται σωστά, να μην τους υποτιμούν. Να συντάξετε ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα στον Α.Κ. και τον γιο του που του ανακοινώνει ότι δεν θέλει να σπουδάσει.
3. Το βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου κινείται ανάμεσα στο ντοκουμέντο, τη μαρτυρία, την αφηγηματική δημοσιογραφία και την προφορική ιστορία, σύμφωνα και με τη δική της ομολογία (σελ. 357). Μπορείτε να εντοπίσετε στοιχεία των παραπάνω αφηγηματικών ειδών;
4. Δημιουργήστε ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις ανάλογες με αυτές στις οποίες απάντησε ο Α.Κ. Στη συνέχεια, μπορείτε να τις υποβάλλετε σε ένα/μια καθηγητή/τριά σας και να μεταγράψετε τις απαντήσεις του/της σε συνεχές κείμενο.
2ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Ε.Π. (γεν. 1962, μιλάει για την κόρη της Χ.Π., γεν. 1999)
Η Ε. από την από την πρώτη μέρα που ήρθε στην Ελλάδα καθάριζε σπίτια. Έκανε λαμπίκο τον αποχυμωτή με την οδοντογλυφίδα, γυάλιζε με την μπατονέτα 10 πλυντήριο. Δούλευε γρήγορα, δεν ρωτούσε ποτέ, ήξερε τι να κάνει. Έχει δύο , λέει, σου σταμάτησε, γιατί σακατεύτηκε. Τώρα φροντίζει μικρά παιδιά, τέρμα χλωρίνες και τα σφουγγαρόπανα. Έχει μία κόρη. Την έπαιρνε μαζί της στο Πανόραμα να τη βοηθάει. Το παιδί τελείωνε ό,τι του είχε πει η μαμά, μετά καθόταν σε μία γωνία και άνοιγε το βιβλίο να διαβάσει. Θέλει να μου πει για την κόρη της.
Στην Ουκρανία το δικό μου το σπίτι ήταν σαν τα δικά τους και καλύτερο. Είχα έναν κήπο εγώ, με δέντρα, με τριανταφυλλιές. Με μεγάλα ξύλινα παράθυρα. Όλη την ημέρα να το καθαρίζεις, δεν τελείωνε. Ανοιχτό το αφήσαμε και φύγαμε, ούτε που το κλειδώσαμε.
Πονάει η μέση μου, έχω και αίμα καμιά φορά, πολύ αίμα, είναι που καθαρίζω καλά, στα γόνατα με το πανί, δεν τις μπορώ τις τσαπατσουλιές εγώ, γι' αυτό κουράζομαι.
Από τη μέρα που αρρώστησα, έπαιρνα το παιδί μαζί, να με βοηθάει. Από την Τρίτη Γυμνασίου τρέχαμε εδώ, τρέχαμε εκεί, τίποτα δεν έλεγε το πουλάκι μου. Ύστερα άρχισα τη δουλειά με τα μωρά, τη λεύτερωσα.
Τις πήρα όλες τηλέφωνο. Μία μία με τη σειρά. Η Χριστίνα πέρασε στην Ιατρική Αθηνών, έτσι τις είπα. Σε όλες τις κυρίες από το Πανόραμα που τους καθάριζα τα σπίτια. Να το γράψεις (κουνάει το δάχτυλο της στο τραπέζι) πως η δικιά μου τα διάβασε όλα μόνη της. Ούτε φροντιστήριο ούτε τίποτα. Όλα τα έκανε μονάχη της.
Ιατρική Αθηνών πέρασε. Στην πιο καλή σχολή. Το παιδί μου θα πάει στην Αθήνα και θα σπουδάσει στην πρώτη Σχολή. Δεν έχει πιο ψηλά, γι' αυτό τη διάλεξε.
Σοφία Νικολαΐδου, Το χρυσό βραχιόλι, Μεταίχμιο 2019, σελ. 40-41
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. α) Πώς ήταν η ζωή της Ε. στην Ουκρανία και πώς είναι σήμερα στην Ελλάδα;
β) Πού οφείλονται, κατά τη γνώμη σας, οι διαφορές;
2..Ποιες συνθήκες της ζωής της καθόρισαν την επιλογή της Χριστίνας για σπουδές; Εσείς, με ποια κριτήρια, θα επιλέγατε σήμερα τις μελλοντικές σας σπουδές;
3.Να ηχογραφήσετε με το κινητό σας μία προφορική αφήγηση που θα σχετίζεται με τις σπουδές ή την επιλογή επαγγέλματος ενός προσώπου από το οικογενειακό ή φιλικό σας περιβάλλον και στη συνέχεια να παρουσιάσετε την απομαγνητοφωνημένη αφήγηση σε ένα κείμενο. (200-250 λέξεις)
3ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Μ.Μ. (γεν. 1968)
Έχει μαύρα μαλλιά ως τη μέση, τα τινάζει πίσω όταν μιλάει. Μεγάλα μάτια, με μεγάλες βλεφαρίδες, τις πεταρίζει. Δίνει την αίσθηση ότι δεν μπορεί να καθίσει στην καρέκλα για πολλή ώρα. Όταν τελειώνει η κουβέντα, μαζεύει τα φλιτζάνια. Αφήνει δίευρο για πουρμπουάρ, κρίμα το παιδί, λέει, τίποτα δεν τους δίνουν. Να το ξέρεις, να αφήνεις κι εσύ
Ξύλο, σου λέω, ξύλο.
Εμένα η μαμά μου παντρεύτηκε στο χωριό. Δεκαέξι χρονών, τι ήξερε, τίποτα. Νόμισε ότι ερωτεύτηκε. Ήρθαν στην πόλη, έστησαν σπιτικό. Ξύλο, πολύ ξύλο. Είχε βαρύ χέρι ο πατέρας μου. Γυρνούσε κι είχε πιει, έπεφτε και κοιμόταν στην μπανιέρα. Πρώτα όμως την έδερνε. Ξύλο, σου λέω, ξύλο. Ξύλο και φωνές. Μας άκουγε η γειτονιά. Την άλλη μέρα ξυπνούσε κι ήταν σαν να μην έγινε. Κάθε μέρα το ίδιο βιολί, ώσπου τον έδιωξε και πολύ το ευχαριστήθηκα. Κι εγώ και η αδελφή μου.
Αλλάξαμε πόλη, η μαμά δούλευε σε δύο δουλειές, βιοτεχνία το πρωί και το απόγευμα γάζωνε φασόν στο σπίτι. Και τα Σαββατοκύριακα φασόν. Γέμιζε το σπίτι με τις ντάνες, μπλουζάκια ήταν κυρίως, τα δίπλωνε η μαμά στις συσκευασίες, καμιά φορά βοηθούσαμε κι εμείς, γιατί ήταν πολλά και δεν τελείωναν. Χρόνια ολόκληρα κράτησε η δουλειά με τα φασόν, όσο καινά σκούπιζε η μαμά, πάντα έμεναν μικρές κλωστές. Μια εδώ, μια εκεί, ακόμα και στον αφαλό μου έβρισκα καμιά φορά.
Τη μάνα μου τη θυμάμαι με γυρισμένη την πλάτη, όλο κάτι έπλενε. Ποτέ δεν την είδα να ησυχάζει, να τρώει ένα φαΐ χωρίς να βιάζεται.
Η αδελφή μου αρραβωνιάστηκε στα δεκάξι. Καθόλου δεν της άρεσε της μαμάς, αλλά τι να πει; Τον έφερε στο σπίτι, καλό παιδί φαινόταν. Τι να το κάνεις, η μαμά δεν ήθελε. Κι όταν έμαθε τα δικά μου... Είχα μπλεχτεί κι εγώ, δεκατεσσάρων χρονών, πηγαίναμε κι εμείς για αρραβώνα. Ο Μ. δούλευε ελαιοχρωματιστής. Ήθελε να ανοίξει σπίτι, να φύγει από τη μάνα του, εγώ να τον πλένω, να τον σιδερώνω, αυτό ήταν το όνειρο του, να γυρνάει στο σπίτι και να έχω φτιάξει μακαρόνια με τέσσερα τυριά. Της μάνας μου της ήρθε σκοτοδίνη, το είδε το κακό να έρχεται. Κι έκανε κάτι, που να αγιάσει το χέρι της.
Αν δεν περάσω, θα σκοτωθώ, να το ξέρετε.
Ήταν καλοκαίρι, εγώ όλη μέρα έξω. Έβρεχε τότε, κάθε απόγευμα άνοιγαν οι ουρανοί, περίμενα να περάσει η μπόρα, ύστερα έβαζα τις τακούνες κι έβγαινα. Ένα πρωί, ντάλα ο ήλιος, με άρπαξε και με πήγε στη βιοτεχνία. Μπήκαμε στο ασανσέρ με τα εμπορεύματα, εμείς και οι ντάνες με τα χειμωνιάτικα. Αφού δε θες τα γράμματα, θα πιάσεις δουλειά, είπε.
Ποιος είδε τον Θεό και δεν τον φοβήθηκε. Μην κοιτάς τώρα, που τα παιδιά βγάζουν γλώσσα. Κατέβασα το κεφάλι, πήρα το ψαλίδι κι άρχισα να κόβω.
Ένα καλοκαίρι έκοβα. Δύο μηνιάτικα πήρα, ούτε να τα χαρώ ούτε τίποτα. Γιατί τα είχα δουλέψει και ήξερα τον κόπο τους. Από τη μύτη μού βγήκαν.
Τα έπαιρνα τα γράμματα, αυτή είναι η αλήθεια.
Και το σχολείο το αγαπούσα. Κι η μάνα, που δεν άντεχε η ψυχή της να βλέπει ένα μυαλό σπαταλημένο, δεν κάθισε να μου το εξηγήσει, να μου πει, το και το. Κι ούτε έπαιρνα από λόγια τότε, μη νομίζεις, είχα τα μυαλά πάνω από το κεφάλι μου.
Κι έμαθα Αρχαία, ξέρεις πώς; Μου τα δίδαξε μια φιλόλογος στην πολυκατοικία, συνταξιούχος. Μιλούσε με αρχαία ρητά και διάβαζε Πλάτωνα από το πρωτότυπο. Μου έμαθε τα συνηρημένα, τα ανώμαλα ρήματα, τη γενική απόλυτη, όλα. Τα εξηγούσε μία φορά. Την επομένη με ρωτούσε και τα ήξερα. Έβγαζα δύο άγνωστα κείμενα την ημέρα. Θουκυδίδη, Δημοσθένη, ό,τι ήταν δύσκολο, αυτό μου έβαζε. Στις εξετάσεις θα σου φανούν όλα εύκολα, έλεγε. Και είχε δίκιο.
Ποτέ δεν δέχτηκε λεφτά, μόνο κάτι μπλουζάκια που της έφερνε η μάνα μου. Ευθύνη του δασκάλου είναι να διδάσκει, έτσι έλεγε η κυρία Νίτσα. Μπορούσε να σου πει όλον τον Θουκυδίδη απέξω.
- Κυρία Νίτσα, εγώ, αν δεν περάσω, θα σκοτωθώ, να το ξέρετε.
- Μη λες βλακείες, παιδί μου.
Στον δρόμο περπατούσα και είχα το βιβλίο ανοιχτό, διάβαζα.
Πέρασα στη Σχολή που ήθελα. Κι ό,τι δουλειά έκανα, την έκανα με το μυαλό μου. Αν πει ο γιος μου ότι δεν θέλει να σπουδάσει; Τρελάθηκες; Θα του κόψω τα πόδια.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Ποια εμπόδια ξεπέρασε η Μ.Μ. για να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα;
2. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη Μ.Μ. για την εμμονή της με τις σπουδές; Σήμερα υπάρχουν παιδιά που επιθυμούν τόσο έντονα να σπουδάσουν; Για ποιους λόγους;
3. Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά των νέων της εποχής της Μ.Μ. με τη συμπεριφορά των σημερινών νέων. Μπορείτε να κάνετε έναν πίνακα, καταγράφοντας ομοιότητες και διαφορές.
4. Να γράψετε ένα μικροδιήγημα με ομοδιηγητικό αφηγητή και με εσωτερική εστίαση τη Μ.Μ., μετά την επιτυχία της στις Πανελλαδικές εξετάσεις.
5. Αφού διαβάσετε και τα τρία κείμενα από το χρυσό βραχιόλι, να εντοπίσετε τις ομοιότητες στις αφηγήσεις των τριών προσώπων και στη συνέχεια να συζητήσετε με τους συμμαθητές σας πόσο καθοριστική για τη ζωή των ανθρώπων είναι η δίψα τους για σπουδές.
4ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Αξίζει να σπουδάσω τελικά;
Βλέποντας όλα αυτά τα παιδιά που πήραν τα αποτελέσματα των πανελληνίων και τρέχουν πανικόβλητα να κλείσουν σπίτια στην επαρχία, σκέφτομαι ότι η δική μου γενιά έχει μεγαλώσει με μια πολύ συγκεκριμένη αντίληψη σχετικά με την εκπαίδευση και την αξία του πτυχίου. Σίγουρα με κλισέ ατάκες ο περίγυρός σου μιλάει για την αναγκαιότητα του να έχεις ένα πτυχίο στα χέρια σου. Ακόμη και αν δεν εξασκήσεις ποτέ το επάγγελμα που θα σχετίζεται με το πιστοποιητικό που θα έχεις εξασφαλίσει.
Σήμερα αναρωτιέμαι αν όντως αξίζει ένας νέος να καταναλώσει χρόνο, χρήμα, διάθεση και κόπο για να καταφέρει να πάρει ένα πτυχίο που θα του εξασφαλίζει... ΤΙΠΟΤΑ. Αν εξαιρέσουμε κατηγορίες επαγγελμάτων που όπως και να το κάνουμε δεν μπορείς να τις προσεγγίσεις χωρίς πτυχίο, όπως γιατροί, μηχανικοί και πολλοί άλλοι, θα μπορούσαμε να κάνουμε δουλειές χωρίς να έχουμε ξοδέψει χρόνο σε σπουδές που πρακτικά δεν μας πρόσφεραν τίποτα.
Δυστυχώς στη χώρα μας, οι στερήσεις των προηγούμενων γενεών και τα απωθημένα που αυτές γέννησαν, ουσιαστικά μας κατέστησαν ομήρους μιας αντίληψης που θέλει οπωσδήποτε τον μη πτυχιούχο να βρίσκεται σε κατώτερη κοινωνική θέση από τον "πιστοποιημένο". Ακόμη κι αν είναι πιο ευτυχισμένος ή βγάζει περισσότερα χρήματα ή στην τελική προσφέρει περισσότερα στο κοινωνικό σύνολο. Και το γεγονός ότι το 2005, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat οι πτυχιούχοι ήταν το 25.3% των νέων, ενώ το 2012 έφτασαν το 31%, δείχνει πως η προαναφερθείσα λογική κερδίζει έδαφος εν μέσω οικονομικής κρίσης.
Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί παντού γύρω μας ακούμε τις εξής φράσεις:
"Πάρε ένα πτυχίο και ας μη σου χρειαστεί"
Πηγή: ΟΟΣΑ
πως μπορείς να παρατηρήσεις στην παραπάνω έρευνα του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα κατέχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά άνεργων πτυχιούχων παγκοσμίως. Το επιχείρημα αυτό λοιπόν, καταπέφτει εν τη γενέσει του. Ακόμη όμως και να μην είχαμε απτές αποδείξεις, η λογική μας δεν μπορεί να συμβαδίσει με το συγκεκριμένο "αξίωμα" που συχνά-πυκνά ακούμε. Γιατί δηλαδή κάποιος που έχει συγκεκριμένες βλέψεις (που δεν περιέχουν το πανεπιστήμιο) να αναγκάζεται να σπουδάζει για χάρη της ικανοποίησης των οικογενειακών - φιλικών - κοινωνικών επιθυμιών, ενώ ο ίδιος στην πραγματικότητα δεν θέλει; Προσωπικός μου φίλος που παίζει μια ντουζίνα μουσικά όργανα και δουλεύει σε ωδείο, μπήκε στη διαδικασία να τελειώσει Δημόσια Διοίκηση, χωρίς λόγο. Υπάρχουν παραδείγματα σε όλο τον κόσμο που αποδεικνύουν έμπρακτα ότι και χωρίς πτυχίο μπορεί κάποιος να βιώσει την επιτυχία. Κι αν ο Μπιλ Γκέιτς είναι ακραίο δείγμα, ας μη θεωρούμε επιτυχημένους μόνο αυτούς που έβγαλαν πολλά λεφτά, ρίξε μια ματιά γύρω σου, θα βρεις σίγουρα κάποιον που παράτησε τις σπουδές για να κάνει κάτι τελείως διαφορετικό και εν τέλει είναι ευτυχισμένος με αυτό.
"Πήγαινε στο πανεπιστήμιο να ανοίξει το μυαλό σου"
Εδώ η αλήθεια είναι μισή. Αρχικά γιατί η λογική των φοιτητών (χωρίς να έχουν άλλη επιλογή) είναι καθαρά βαθμοθηρική, αφού έτσι τους έμαθε το εκπαιδευτικό σύστημα ήδη από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Από την άλλη, υπάρχουν πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια που προσφέρουν γενικές γνώσεις στην αρχή μέχρι να αρχίσουν να δίνουν την εξειδίκευση που ο καθένας έχει επιλέξει. Δυστυχώς αυτά όμως είναι προσβάσιμα για λίγους ενώ υπάρχει και η επιλογή των σπουδών στο εξωτερικό που αφορά ακόμη λιγότερους οπότε δεν μπορεί να μπει στη συζήτηση. Ακόμη κι αν τελικά όντως "ανοίξει το μυαλό σου", δεν θα κάτσεις στην Ελλάδα ακριβώς γιατί καταλαβαίνεις ότι δεν υπάρχει κανένα μέλλον εδώ. Δεν είναι τυχαίο ότι 7/10 Έλληνες μετανάστες είναι πτυχιούχοι.
Άλλωστε είναι προφανές πως ακριβώς οι πολλοί φοιτητές είναι ένας από τους λόγους που στο πανεπιστήμιο δεν "ανοίγει το μυαλό σου". Όπως επισημαίνεται στην έκθεση του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα το 2011: "Είναι επιτακτική η μείωση των εισακτέων στο σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης". Από την άλλη, αν όντως επιθυμείς να ανοίξει το μυαλό σου, το ιντερνέτ σου παρέχει αυτή τη δυνατότητα και μάλιστα προσφέροντάς σου υπερπληθώρα επιλογών, για πεδίο γνώσεων που πραγματικά θα σε ενδιαφέρει και όχι για περιττά πανεπιστημιακά μαθήματα που θα τα παρακολουθήσεις μόνο για να πάρεις βαθμό. Με το θέμα είχαμε ασχοληθεί και παλαιότερα και είχαμε δείξει με παραδείγματα πόσο εμείς οι ίδιοι είχαμε επωφεληθεί από τα συγκεκριμένα "ιντερνετικά πανεπιστήμια".
"Αν δεν έχεις πτυχίο πώς θα μπεις στο δημόσιο;"
Άλλο ένα επιχείρημα που τείνει να εκλείψει με όλα όσα συμβαίνουν στον δημόσιο τομέα τα τελευταία χρόνια. Αφενός γιατί πλέον ούτε το δημόσιο είναι ακριβώς αυτό που λέμε "σίγουρη δουλειά" και αφετέρου γιατί το να δουλεύεις στο δημόσιο είναι ίσως ό,τι πιο βαρετό μπορείς να κάνεις. Ειδικά όταν η αξιολόγηση είναι άγνωστη λέξη αλλά και πρακτικά δεν υπάρχει καμία εξέλιξη πέραν του μισθού (μέχρι να σταματήσει και αυτή).
Όπως και να το κάνουμε, φαντάζει αδύνατο για έναν νέο άνθρωπο να ονειρεύεται να κάθεται πίσω από έναν γκισέ κάνοντας καθημερινά τις ίδιες μηχανικές κινήσεις. Αν υποθέσουμε πως υπάρχει ένας τέτοιος, ακόμη κι εκείνος θα απογοητευτεί στην πορεία. Γιατί σίγουρα δεν θα ήθελε να μένει στάσιμος, γεγονός που είναι σχεδόν βέβαιο όταν μιλάμε για τον δημόσιο τομέα που εξελίσσεται με ρυθμούς... κουτσής χελώνας. Για παράδειγμα, όσο και να χαίρεται ένας υπάλληλος της εφορίας για το ότι εργάζεται στο δημόσιο, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα καταλήξει να βαριέται τη δουλειά του (αν όχι τη ζωή του).
"Πώς θα βρεις δουλειά χωρίς πτυχίο;"
Εδώ το επιχείρημα έρχεται σε κόντρα με την πραγματικότητα. Σε μια τόσο κουτσουρεμένη αγορά εργασίας όπως η ελληνική που ουσιαστικά αγνοεί τα πτυχία (και δικαίως) είναι πολύ σημαντικό να μπορείς μόνος σου να δημιουργείς τις προϋποθέσεις για να μπορείς να κερδίσεις μία δουλειά. Για την πλειοψηφία των επαγγελμάτων που υπάρχουν εκεί έξω τα πτυχία δεν αποδεικνύουν τίποτα. Βάλε τον εαυτό σου στη θέση του εργοδότη και αναρωτήσου: θα έδινες μια θέση εργασίας σε κάποιον με πλούσιο βιογραφικό ή σε έναν άλλον που ξέρεις στην πράξη ότι μπορεί να κάνει τη δουλειά για την οποία τον προορίζεις; Μάλλον το δεύτερο. Βέβαια ακόμη κι εκείνοι που τελικά ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, δεν είναι ευτυχισμένοι με αυτές. Σε παλαιότερη έρευνα της έντυπης Ελευθεροτυπίας που αφορούσε απόφοιτους σχολών παρατηρούμε πως οι πτυχιούχοι μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους δήλωσαν στο εξωφρενικά μεγάλο ποσοστό του 90% ότι επέλεξαν λάθος σχολή και ότι αν ξανασυμπλήρωναν τώρα το μηχανογραφικό τους δελτίο δεν θα δήλωναν τη σχολή που μόλις αποφοίτησαν. Πολλοί δεν είναι;
Είναι χαρακτηριστικό πως σε χώρες του εξωτερικού όπως οι Η.Π.Α., οι νέοι, εκμεταλλευόμενοι την τεχνολογία δημιουργούν μόνοι τους τις δουλειές τους. Έτσι καταφέρνουν είτε να βγάζουν χρήματα από αυτές (όπως οι YouTubers) είτε να πωλούν τις ιδέες τους κάποιον που μπορεί να επενδύσει περισσότερα σε αυτές. Μπορεί εδώ οι συνθήκες να είναι δυσκολότερες, αλλά διάολε, οι καλοί δεν χάνονται...
Νίκος Μπόβολος
https://provocateur.gr/prisma/13116/aksizei-na-spoydasw-telika (ανακτήθηκε 7/2/2021)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το κείμενο, οι σημερινοί νέοι επιζητούν σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου; Συμφωνείς με αυτούς τους λόγους;
2. Αφού μελετήσεις το παραπάνω ιστόγραμμα του ΟΟΣΑ, να γράψεις ένα άρθρο, όπου θα εξετάζεις τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα κατέχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά άνεργων πτυχιούχων παγκοσμίως.
3. Να οργανώσετε ένα debate, σύμφωνα με το πρότυπο της Πολύτροπης Γλώσσας. Το κύριο ερώτημα είναι: «αξίζει να σπουδάσω τελικά;».
4. Να βρείτε τέσσερις δείκτες που ορίζουν τον κειμενικό τύπο του παραπάνω κειμένου.
5ο ΚΕΙΜΕΝΟ
JOHN WILLIAMS
Ο ΣΤΟΟΥΝΕΡ (Μετάφραση Αθηνά Δημητριάδου)
(απόσπασμα)
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Το μυθιστόρημα περιγράφει τη ζωή και τη σταδιοδρομία του Στόουνερ, ενός νέου γεννημένου στη δύση του 19ου αιώνα σ’ ένα μικρό χωριό του Μιζούρι από αγρότες γονείς, ο οποίος, ενώ ξεκίνησε τις σπουδές του στη Γεωπονική Σχολή του πανεπιστημίου της Κολούμπια, τις εγκατέλειψε για να σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία στο ίδιο πανεπιστήμιο, όπου και σταδιοδρόμησε ως βοηθός καθηγητή. Το σημαντικότερο στοιχείο του μυθιστορήματος, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι η συνείδηση του έργου, του επαγγέλματος που έχει ο Στόουνερ… «Η αγάπη είναι αυτό που μετράει».
Τα μαθήματα του σχολείου ο Στόουνερ τα έκανε σαν να ήταν κι αυτά αγγαρείες, κάπως λιγότερο κουραστικές από τις δουλειές στο κτήμα. Όταν τελείωσε το γυμνάσιο, την άνοιξη του 1910, νόμιζε ότι είχε έρθει η ώρα να αναλάβει κι άλλες δουλειές στο κτήμαˑ ο πατέρας του σαν να μη δούλευε πια τόσο σβέλτα, όσο άλλοτε, του φαινόταν όλο και πιο κουρασμένος.
Όμως ένα βράδυ, προς το τέλος της άνοιξης αφού οι δυο άντρες είχαν περάσει ολόκληρη μέρα βοτανίζοντας τα αραποσίτια, ό πατέρας του του άνοιξε κουβέντα στην κουζίνα, όταν είχαν πια αποφάει.
«Την περασμένη βδομάδα πέρασε από δω ο αγροκόμος».
Ό Γουίλιαμ σήκωσε τα μάτια από τον κόκκινο και άσπρο καρό μουσαμά που είχαν στρωμένο στο τραπέζι της κουζίνας. Δεν είπε τίποτα.
«Άνοιξε, λέει, μια καινούργια σχολή στο πανεπιστήμιο, στην Κολούμπια. Γεωπονική Σχολή τη λένε. Λέει πώς θα 'ναι καλό για σένα να πας. Τέσσερα χρόνια είναι».
«Τέσσερα χρόνια», είπε ό Γουίλιαμ. «Θέλει λεφτά;»
«Να βρεις καμιά δουλίτσα, να πληρώνεις στέγη και τροφή. Η μάνα σου έχει έναν πρώτο ξάδερφο πού έχει κτήμα λίγο πιο έξω από την Κολούμπια. Θα θέλεις και βιβλία και ποιος ξέρει τι άλλο. Θα σου στέλνω κι εγώ δύο-τρία δολάρια τον μήνα».
Ό Γουίλιαμ ακούμπησε τις παλάμες του ανοιχτές στο τραπεζομάντιλο που γυάλιζε αχνά στο φως της λάμπας. 'ΩΣ τώρα δεν είχε πάει ποτέ του πω μακριά από το Μπούνβιλ, πού ήταν δεκαπέντε μίλια απόσταση. Ξεροκατάπιε για να βγει ή φωνή του σταθερή.
«Θα τα βγάλεις πέρα μόνος σου με το χτήμα;» ρώτησε.
«Θα τα φέρουμε βόλτα με τη μάνα σου. Θα σπείρω στάρι στα επάνω είκοσι άκρ κι έτσι θα γλιτώσουμε την πολλή δουλειά με τα χέρια».
Ό Γουίλιαμ κοίταξε τη μητέρα του. «Τι λες, μάνα;»
«Να κάνεις ό,τι σου λέει ό πατέρας σου», του απάντησε άτονα.
«Σοβαρά, θέλεις να πάω;» ρώτησε σαν να είχε κάποια ελπίδα ότι ή απάντηση θα ήταν αρνητική. «Σοβαρά, το θέλεις;»
Ό πατέρας του αναδεύτηκε στην καρέκλα του. Κοίταξε τα χοντρά, ροζιασμένα δάχτυλά του, εκεί πού το δέρμα είχε σκάσει και το χώμα είχε εισχωρήσει τόσο βαθιά, ώστε δεν έφευγε πια, όσο και να τα έπλενε. Μετά τα έδεσε πάνω από το τραπέζι, σχεδόν σαν να προσευχόταν.
«Εγώ γράμματα της προκοπής δεν έμαθα», είπε κοιτάζοντας τα χέρια του. «Έπιασα δουλειά στο χωράφι με το πού τέλειωσα την έκτη δημοτικού. Σαν νέος δεν τα είχα πάρει με καλό μάτι τα γράμματα. Άλλα τώρα πια, τί να πω. Μου φαίνεται ότι χρόνο με το χρόνο ή γη στεγνώνει, είναι όλο και πιο δύσκολο να τη δουλέψειςˑ δεν καρπίζει πια όπως τότε πού ήμουνα παιδί. Ο αγροκόμος λέει ότι στο πανεπιστήμιο έχουν καινούργιες ιδέες, σου μαθαίνουν πώς να κάνεις το ένα και το άλλο. Μπορεί να 'χει δίκιο. Καμιά φορά, εκεί πού δουλεύω στο χωράφι, σκέφτομαι». Κόμπιασε. Τα δάχτυλά του σφίχτηκαν ακόμη περισσότερο, τα δεμένα χέρια αφέθηκαν να πέσουν στο τραπέζι. «Σκέφτομαι—» Κοίταξε σκυθρωπός τα χέρια του και κούνησε το κεφάλι του. «Θα πας στο πανεπιστήμιο το φθινόπωρο πού μας έρχεται. Θα τα βγάλουμε πέρα ή μάνα σου κι εγώ».
Πρώτη φορά άκουγε τον πατέρα του να λέει τόσα πολλά λόγια. Το φθινόπωρο πήγε στην Κολούμπια και γράφτηκε στο πανεπιστήμιο, στο πρώτο έτος της Γεωπονικής Σχολής.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το παραπάνω απόσπασμα, ο Στόουνερ ακολούθησε σπουδές στη Γεωπονική σχολή;
2. Ο Στόουνερ διψάει για γράμματα; Επιθυμεί να σπουδάσει την επιστήμη της γης;
3. Να περιγράψετε τη σχέση του Στόουνερ με τους γονείς του.
4. «Θα πας στο πανεπιστήμιο το φθινόπωρο πού μας έρχεται. Θα τα βγάλουμε πέρα ή μάνα σου κι εγώ». Την ημέρα της ανακοίνωσης του πατέρα για τις μελλοντικές σπουδές του, ο Στόουνερ γράφει μια σελίδα στο αγαπημένο του ημερολόγιο, εκφράζοντας σκέψεις και συναισθήματα. Συνεχίζετε εσείς…
5. Στο απόσπασμ α εναλλάσσεται η αφήγηση με τον διάλογο. Να σχολιάσετε τη λειτουργία των δύο κειμενικών δεικτών και να χαρακτηρίσετε το ύφος του κειμένου.
6ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Επαγγελματικός προσανατολισμός
https://www.youtube.com/watch?v=ip_j4fCqF7s&ab_channel=StathisKollias\
Αν τέλειωσες γυμνάσιο και θες να μορφωθείς
πριν πάρεις μιαν απόφαση, καλά να το σκεφτείς,
κι αυτά που λένε γύρω σου να μην τ’ ακούς ποτέ
μονάχος σου να ψάξεις να δεις τι γίνεται,
καλές οι επιστήμες και τα διπλώματα
το θέμα όμως είναι τι γίνεται μετά.
Λοιπόν που λες, το πρόβλημα δεν είναι το να μπεις
είναι που σου την έχουνε στημένη μόλις βγεις,
και όπως δεν υπάρχει και προγραμματισμός
αρχίζουνε τα κόλπα κι ο ανταγωνισμός,
καλό είν’ ένα δίπλωμα από Ανώτατη Σχολή
μα οι θέσεις είναι λίγες και οι απόφοιτοι πολλοί!
Γι’ αυτό σου λέω, σκέψου το και πρόσεξε πολύ
γιατί πριν από σένα την πάθανε πολλοί,
που πήραν το πτυχίο τους και με βαθμό καλό
κι αφού δουλειά δε βρήκαν, το κάνανε ρολό,
ρολό λοιπόν το κάναν κι όπως ήταν φυσικό
αφού το καμαρώσαν το βάλανε στον κ……….
Μουσική – στίχοι - ερμηνεία: Λουκιανός Κηλαηδόνης
Δίσκος: Ψυχραιμία παιδιά (1979)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Το τραγούδι του Λουκιανού Κηλαηδόνη γράφτηκε το 1979 και με σατιρικό τρόπο σχολιάζει εύστοχα μία πραγματικότητα που έχει ριζώσει εδώ και δεκαετίες στις συνειδήσεις παιδιών και γονέων.
α. Ποια θέματα θίγονται στους στίχους;
β. Το περιεχόμενο του τραγουδιού, πιστεύετε ότι έχει εφαρμογή στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη αγορά εργασίας;
γ. Δημιουργήστε ομαδικά ένα δικό σας τραγούδι με ανάλογο θέμα σε όποιο είδος και ρυθμό επιθυμείτε.
7ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Η εκπληκτική ιστορία του Οδυσσέα Τσενάι
Έχουν περάσει σχεδόν 21 χρόνια από την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου όταν η Ελλάδα διχαζόταν μέσα από τα τηλεοπτικά παράθυρα για το αν έπρεπε να κρατήσει ένας μαθητής της Γ’ Γυμνασίου τη σημαία στην παρέλαση.
Ο μαθητής ήταν ο Οδυσσέας Τσενάι και η «πέτρα του σκανδάλου» το γεγονός ότι ήταν αλβανικής καταγωγής. Μία περιοχή, η Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης, διχάστηκε για το αν ο μικρός τότε Οδυσσέας θα κρατούσε τη σημαία, κάτι που επαναλήφθηκε τρία χρόνια αργότερα, όταν ο μαθητής είχε αριστεύσει στην Γ’ Λυκείου.
Και τις δύο φορές ο Οδυσσέας Τσενάι παραιτήθηκε του δικαιώματός του, με ολόκληρη τη χώρα -χωρισμένη σε δύο στρατόπεδα- να παρακολουθεί από τα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης την εξέλιξη της υπόθεσης, τις καταλήψεις σε σχολεία της περιοχής, τη στήριξη των συμμαθητών του το 2000, τη μεταστροφή της στάσης τους έπειτα από τρία χρόνια, αλλά και τις ρατσιστικές αντιδράσεις γονέων.
Σήμερα, ο Οδυσσέας Τσενάι δεν θυμίζει σε τίποτα τον μαθητή που βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Τελειώνοντας το σχολείο, πέρασε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, επιλέγοντας τις ΗΠΑ για να ακολουθήσει το παιδικό του όνειρο, να σπουδάσει Ιατρική. Τελικά, όχι μόνο σπούδασε Ιατρική, αλλά πλέον ακολουθεί ακαδημαϊκή καριέρα.
Αφού αποφοίτησε από το Boston College, το 2009 ξεκίνησε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Harvard. Σειρά είχε το Νοσοκομείο Brigham and Women’s στη Βοστώνη, όπου ειδικεύτηκε στους τομείς της Κλινικής Παθολογίας και της Παθολογίας του γαστρεντερικού συστήματος και του ήπατος.
Από τον Ιούνιο του 2018 μέχρι σήμερα, ο απόφοιτος του Λυκείου της Νέας Μηχανιώνας είναι επίκουρος καθηγητής Παθολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Langone Health στη Νέα Υόρκη.
Ήταν Οκτώβρης του 2.000 όταν στο σχολείο του, στη Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης, συγκεντρώθηκαν δεκάδες μαθητές και γονείς. Σήκωσαν πανό και κάποιος έγραψε με σπρέι στον τοίχο «Έλληνα, η σημαία σού ανήκει».
Τόσο οι γονείς όσο και οι μαθητές με ιδιαίτερη ένταση υποστήριζαν την άποψη να μην κρατήσει το εθνικό σύμβολο μαθητής που δεν είναι Έλληνας. Μάλιστα, για κάποια λεπτά υπήρξαν έντονες λογομαχίες, όταν κάποιοι γονείς εναντιώθηκαν στην κατάληψη, συμφωνώντας ωστόσο με το αίτημα να μην είναι σημαιοφόρος στην παρέλαση ο νεαρός Τσενάι, μαθητής τότε της Γ’ Γυμνασίου.
Αντίστοιχη εικόνα επικρατούσε στις 22 Οκτωβρίου του 2003 στη Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης. Ο λόγος; Ο αριστούχος μαθητής Οδυσσέας Τσενάι επιλέχθηκε να κρατήσει την ελληνική σημαία στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου. Αν και πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις, υπήρχε ένα «ελάττωμα», ικανό να πυροδοτήσει ρατσιστικές αντιδράσεις που επί μία δεκαετία περίπου ωρίμαζαν συστηματικά, με σποραδικές εξάρσεις, στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας: Ήταν Αλβανός.
Υποκινούμενοι πιθανώς από τους γονείς τους, η πλειονότητα των συμμαθητών του Οδυσσέα Τσενάι συμφώνησαν να προχωρήσουν στην κατάληψη του σχολείου εάν ο αριστούχος μαθητής επέμενε να παρελάσει ως σημαιοφόρος. «Εάν γίνει πόλεμος, ποιανού το μέρος θα πάρει;» έλεγαν.
Για να μη στενοχωρήσει τους συμμαθητές του, λοιπόν, ο Οδυσσέας δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να κρατήσει τη σημαία. Τα πανό της κατάληψης έφυγαν από τους τοίχους του σχολείου και η μικρή κοινωνία της Νέας Μηχανιώνας άρχισε τις προετοιμασίες για τις εκδηλώσεις της 28ης Οκτωβρίου…
Τι και αν παρενέβησαν θεσμικοί παράγοντες, όπως ο τότε υφυπουργός Παιδείας Νίκος Γκεσούλης αλλά και ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος, και άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος.
Η ένταση εκτονώθηκε μόνο όταν ο Τσενάι παραιτήθηκε του δικαιώματός του να είναι σημαιοφόρος του σχολείου του «για το καλό της κοινωνίας», όπως είχε δηλώσει ο ίδιος…
https://www.in.gr/2021/04/16/life/stories/ekpliktiki-istoria-tou-odyssea-tsenai-pou-vrisketai-21-xronia-meta-ratsistiko-paralirima-enantion-tou/
ανακτήθηκε 17/4/2021
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε ο Οδυσσέας Τσενάι μέχρι να ικανοποιήσει το παιδικό όνειρό του να σπουδάσει ιατρική;
2. Ποια στάση επέλεξε ο αριστούχος μαθητής στις αντιδράσεις που προέκυψαν για το θέμα της σημαίας; Συμφωνείτε με αυτή; Πώς θα ενεργούσατε εσείς κάτω από τις ίδιες συνθήκες και γιατί;
3. Πού οφείλεται, κατά την άποψή σας, η λαμπρή πορεία που ακολούθησε ο Τσενάι στις σπουδές του; Να συντάξετε ένα άρθρο με θέμα τις δυσκολίες και τα εμπόδια στην εκπαιδευτική πορεία ενός μαθητή που αγαπάει τη μάθηση και τις σπουδές με στόχο να προβληματίσετε τους συμμαθητές σας.
4. Να οργανώσετε έναν αγώνα λόγων ανάμεσα σε δύο ομάδες: Στη μία ομάδα, γονείς και μαθητές αντιτίθενται στην ανάθεση της σημαίας στον αριστούχο μαθητή και στην άλλη ομάδα, γονείς και μαθητές, την υπερθεματίζουν.
5. Ο τότε πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κ. Στεφανόπουλος, είχε εκφραστεί για τον Οδυσσέα Τσενάι, τον Αλβανό σημαιοφόρο: «Ετούτο το παιδί μάς πείραξε μόνο και μόνο επειδή είναι Αλβανός. Εάν στη θέση του ήταν ο γιος του Αμερικανού πρέσβη, θα ενοχλείτο άραγε ο κόσμος; Δε νομίζω!». Πώς σχολιάζετε την παραπάνω άποψη; Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις και τα σχόλιά σας με τη μορφή πρόχειρων σημειώσεων και στη συνέχεια να γράψετε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στο ιστολόγιο του μαθήματος.
8ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Εγκώμιο στη μάθηση
Bertolt Brecht
Μάθαινε και τ’ απλούστερα!
Για όσους ο καιρός τους ήρθε,
Ποτέ δεν είναι αργά!
Μάθαινε το ΑΒΓ, δε σε φτάνει,
Μα εσύ να το μαθαίνεις!
Μην απογοητεύεσαι! Ξεκίνα!
Πρέπει όλα να τα ξέρεις!
Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.
Μάθαινε, άνθρωπε στο άσυλο!
Μάθαινε, άνθρωπε στη φυλακή!
Μάθαινε, γυναίκα στην κουζίνα!
Μάθαινε, εξηντάχρονε!
Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.
Ψάξε για σχολείο, άστεγε!
Προμηθεύσου γνώση, παγωμένε!
Πεινασμένε, βρες ένα βιβλίο: είναι ένα όπλο.
Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.
Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις, Σύντροφε!
Μην αφεθείς να πείθεσαι
Μάθε να βλέπεις εσύ ο ίδιος!
Ό,τι δεν ξέρεις ο ίδιος καθόλου δεν το ξέρεις.
Έλεγξε το λογαριασμό, εσύ Θα τον πληρώσεις.
Ψάξε με τα δάχτυλα κάθε σημάδι,
Ρωτώντας: πώς βρέθηκε αυτό εδώ.
Εσύ την εξουσία πρέπει να πάρεις.
https://www.lecturesbureau.gr/1/praise-in-learning-2265/ (ανακτήθηκε 17/4/2021)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Αφού διαβάσετε το ποίημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, Εγκώμιο στη μάθηση, να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Αξιολογώντας τα ρηματικά πρόσωπα που κυριαρχούν στο ποίημα και τον τίτλο, ποια στάση φαίνεται να ακολουθεί το ποιητικό υποκείμενο απέναντι στη μάθηση και στις σπουδές;
2. Να γράψετε μία παράγραφο με αιτιολόγηση στην οποία να τεκμηριώνετε την προσωπική σας επιθυμία για σπουδές.
3. Να δημιουργήσετε ένα ερωτηματολόγιο στα https://docs.google.com/forms/ στο οποίο θα διαμορφώσετε ερωτήσεις για να ανιχνεύσετε τα κίνητρα των συμμαθητών σας για σπουδές. Στη συνέχεια, μπορείτε να επεξεργαστείτε τις απαντήσεις και να συνθέσετε ένα κείμενο όπου θα καταγράφετε τα πορίσματά σας. Μπορείτε να το δημοσιεύσετε στο χρονολόγιο της τάξης σας.
4. Να δημιουργήσετε μία παρουσίαση με ένα λογισμικό παρουσιάσεων με στίχους από το ποίημα του Μπρεχτ και ομόθεμες εικόνες από πίνακες ζωγραφικής που θα βρείτε στο https://artsandculture.google.com/
