ΚΕΙΜΕΝΟ
1. Είμαστε άνθρωποι του καθήκοντος, που τροχοδρομούν μηχανικά στις ράγες της καθημερινής ρουτίνας. Προσπερνάμε βιαστικά όσα μας περιστοιχίζουν, με βλέμματα αποχαυνωμένα και φωνές ασθμαίνουσες. Άνθρωποι εθισμένοι, σε ένα παιχνίδι ανελέητου κυνηγητού με τον χρόνο. Ο Γκαίτε είπε: «Το ουράνιο τόξο που διαρκεί πάνω από 15 λεπτά, δεν το προσέχει πια κανείς».
2. Τελικά, αν ο χρόνος είναι αυτός που σβήνει τις αναμνήσεις, ο ερχομός της λήθης επισπεύδεται από την πλήξη. Γράφει ο Σεφέρης: «Όταν σβήνεις ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον». Το παρελθόν δεν είναι απλά και μόνο μια δεξαμενή συντελεσθέντων γεγονότων, αλλά το στοιχείο που διαμορφώνει το παρόν και προσδιορίζει το μέλλον. Μια κοινωνία που οι άνθρωποι της απαλλάχτηκαν από το παρελθόν, είναι μια κοινωνία στερημένη από συλλογική μνήμη, με ανθρώπους χωρίς ταυτότητα. Εμβληματική είναι η φράση του Τζωρτζ Όργουελ: «Όποιος ελέγχει το παρελθόν, ελέγχει το μέλλον. Όποιος ελέγχει το παρόν, ελέγχει το παρελθόν».
3. Συνεπώς, η μνήμη είναι αυτή που καθορίζει τη μοίρα μας. Το παρελθόν απασχολούσε τους ανθρώπους από την αρχαιότητα. Στην ελληνική μυθολογία, η Μνημοσύνη, θεά της μνήμης, ήταν συνάμα και θεά της σοφίας, μητέρα των Μουσών που γεννήθηκαν από την ένωσή της με τον Δία.
4.Η ατομική μας μνήμη δομήθηκε μέσα από προσωπικά βιώματα. Η λειτουργία του εγκεφάλου τροποποιείται ανάλογα με τις εμπειρίες μας. Η μάθηση αφορά το πως οι εμπειρίες προκαλούν αλλαγές στον εγκέφαλο και η μνήμη στο πως αυτές οι αλλαγές αποθηκεύονται για να επανενεργοποιηθούν, όταν το απαιτήσουν οι συνθήκες. Σ’ αυτές τις ικανότητες αναφέρεται η συσσώρευση της γνώσης.
5. Ο εγκέφαλος είναι μια αρχειοθήκη χρηστική, διδακτική και καθοδηγητική. Με το πέρασμα των χρόνων, οι λαμπερές αναμνήσεις μετατρέπονται σε σκιές, που τελικά τις καταπίνει το σκοτάδι. Η προσωπική θύμηση, συχνά αναμοχλεύεται με τη συλλογική μνήμη που η αξία της είναι ανεκτίμητη. Η συλλογική – κοινωνική μνήμη είναι η διαδικασία που διατηρεί τη βιωμένη εμπειρία των ανθρώπων μέσα στην κοινωνία τους. Σπαράγματα προσωπικών αναμνήσεων και καταγραμμένων μαρτυριών συνθέτουν την ιστορική μνήμη, η οποία εκφράζει τη συνεχή παρουσία του παρελθόντος στο παρόν.
6. Οι άνθρωποι και οι κοινωνίες τους δεν έχουν απλώς ένα παρελθόν, αλλά κουβαλάνε τη δική τους ιστορία. Η αμνησία ενός ανθρώπου είναι διαταραχή ολέθρια. Αλήθεια, πόσο θλιβερό είναι το γεγονός, ένας πατέρας με άνοια να μην αναγνωρίζει τα παιδιά του; Άλλο τόσο τραγική είναι για τον λαό η απώλεια της ιστορικής μνήμης. Κι αυτό γιατί, ένας λαός που ξεχνά χάνει την ταυτότητα του.
7. Μια κοινωνία που είναι αποκομμένη από την ιστορία της, παύει να έχει μέλλον. Η ιστορική μνήμη ως καθημερινή έγνοια θωρακίζει τις συνειδήσεις και αποτρέπει την επανάληψη τραυματικών βιωμάτων του παρελθόντος. Η επέλαση του φασισμού, τα ολοκαυτώματα των λαών, οι επεκτατικοί πόλεμοι, η προσφυγιά, ο εμφύλιος σπαραγμός, είναι μερικά από τα «μελανά» γεγονότα της ιστορίας τα οποία πρέπει να μας παραδειγματίζουν.
8. Ο Θουκυδίδης, μέγας ιστορικός της αρχαιότητας γράφει: «Η ιστορία είναι φιλοσοφία μέσω παραδειγμάτων». Ο αγώνας της «μνήμης» ενάντια στη «λήθη», είναι μια αδιάκοπη μάχη για την επικράτηση του πολιτισμού απέναντι στη βαρβαρότητα. Είναι ασπίδα προστασίας απέναντι σε συμπεριφορές που θίγουν και τραυματίζουν την έννοια της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Σημειώνει ο αρχαίος τραγικός ποιητής, Ευριπίδης: «Όλβιος όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν» (Δηλαδή, είναι τυχερός εκείνος που διδάχτηκε ιστορία).
9. Η γνώση της ιστορίας συμβάλλει καθοριστικά στο να αποφεύγονται τα λάθη του παρελθόντος, σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Πράγματι, θα ήταν ολέθριες οι συνέπειες αν από το ημερολόγιο της ζωής μας διαγραφούν οι ωραιότερες σελίδες των αναμνήσεων. Αυτό ειπώθηκε και με τα σοφά λόγια του Τζορτζ Σανταγιάνα: «Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει».
Βασίλης Πανάγος
κείμενο από το διαδίκτυο
ΘΕΜΑΤΑ
Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις)
Β1. Με βάση το περιεχόμενο του κειμένου να σημειώσετε σε κάθε πρόταση Σ(ωστό) ή Λ(άθος)
- Η γνώση της Ιστορίας ενός λαού συμβάλλει στη γνώση της ταυτότητάς του
- Τον άνθρωπο πάντα τον απασχολούσε το μέλλον του
- Η συσσώρευση της γνώσης είναι αποτέλεσμα συναισθηματικών διεργασιών
- Η ιστορική λήθη επισυμβαίνει σε ανθρώπους που έχουν γνώση της συλλογικής μνήμης
- Η συλλογική μνήμη εμπεριέχει την ατομική θύμηση
Β2. Να βρείτε τα δομικά μέρη της 5ης παραγράφου του κειμένου
Β3. Να βρείτε 2 τρόπους και 2 μέσα πειθούς
Β4. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η 7η παράγραφος;
Β5. Να βρείτε 5 λέξεις ή φράσεις από την ποιητική λειτουργία της γλώσσας
Β6. Να βρείτε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου
Γ. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στο ιστολόγιο του σχολείου σας, να παρουσιάσετε τη σημασία της ιστοριογνωσίας για τον άνθρωπο και την κοινωνία και να προτείνετε το υποδειγματικό για εσάς σχολικό εγχειρίδιο ιστορίας που θα καταστήσει ελκυστικό το μάθημα. (500-600 λέξεις)
δημιουργία κριτηρίου: Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος
Με αφορμή τη Γενοκτονία των Ποντίων και όχι μόνο...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου