Παρασκευή 20 Μαρτίου 2020

Λοιμός 430 π.Χ.- Κορωνοϊός 2020 μ.Χ.: Εξ αποστάσεως επανάληψη



  Η πανδημία του Κορωνοϊού μάς έφερε "στου νου τ' αυλάκια" την περιγραφή του λοιμού της Αθήνας από τον Θουκυδίδη. Ένα απόσπασμα αυτής της περιγραφής αποτελεί αφορμή για ένα επαναληπτικό μάθημα στα Αρχαία Ελληνικά με ένα  κριτήριο που περιέχει ερωτήσεις-ασκήσεις σε διδαγμένα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα και ενθαρρύνει τη νεοελληνική απόδοση και τον πραγματολογικό σχολιασμό του.

Ο Θουκυδίδης περιγράφει τον λοιμό που ενέσκηψε στην Αθήνα, κατά το τέλος του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού πολέμου (430 π.Χ.). Προσπαθεί να εντοπίσει την πηγή εξάπλωσης της ασθένειας, από την οποία προσεβλήθη και ο ίδιος, και καταγράφει τα συμπτώματά της με ιδιαίτερη παρατηρητικότητα και επιμονή στις λεπτομέρειες, ώστε οι μεταγενέστεροι να είναι έτοιμοι να την αντιμετωπίσουν στο μέλλον.

Βιβλίο ΙΙ, 47, 1-5

   ἤρξατο δὲ [ὁ λοιμός] τὸ μὲν πρῶτον, ὡς λέγεται, ἐξ Αἰθιοπίας τῆς ὑπὲρ Αἰγύπτου, ἔπειτα δὲ καὶ ἐς Αἴγυπτον καὶ Λιβύην κατέβη καὶ ἐς τὴν βασιλέως γῆν τὴν πολλήν. ἐς δὲ τὴν᾿Αθηναίων πόλιν ἐξαπιναίως ἐσέπεσε, καὶ τὸ πρῶτον ἐν τῷ Πειραιεῖ ἥψατο τῶν ἀνθρώπων, ὥστε καὶ ἐλέχθη ὑπ' αὐτῶν ὡς οἱ Πελοποννήσιοι φάρμακα ἐσβεβλήκοιεν ἐς τὰ φρέατα• κρῆναι γὰρ οὔπω ἦσαν αὐτόθι. ὕστερον δὲ καὶ ἐς τὴν ἄνω πόλιν ἀφίκετο, καὶ ἔθνῃσκον πολλῷ μᾶλλον ἤδη. λεγέτω μὲν οὖν περὶ αὐτοῦ ὡς ἕκαστος γιγνώσκει καὶ ἰατρὸς καὶ ἰδιώτης, ἀφ' ὅτου εἰκὸς ἦν γενέσθαι αὐτό, καὶ τὰς αἰτίας ἅστινας νομίζει τοσαύτης μεταβολῆς ἱκανὰς εἶναι δύναμιν ἐς τὸ μεταστῆσαι σχεῖν• ἐγὼ δὲ οἷόν τε ἐγίγνετο λέξω, καὶ ἀφ' ὧν ἄν τις σκοπῶν, εἴ ποτε καὶ αὖθις ἐπιπέσοι, μάλιστ' ἂν ἔχοι τι προειδὼς μὴ ἀγνοεῖν, ταῦτα δηλώσω αὐτός τε νοσήσας καὶ αὐτὸς ἰδὼν ἄλλους πάσχοντας.

Historiae, ed. H.S. Jones and J.E. Powell, Thucydidis historiae, 2 vols. Oxford: Clarendon Press, 1:1942 (1st edn. rev.); 2:1942 (2nd edn. rev.) (repr. 1:1970; 2:1967). *Lib. 1-4: vol. 1 (1.1.1-4.135.2). 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να αποδοθεί στα Νεοελληνικά το απόσπασμα

2. Να γραφεί το β΄ενικό όλων των εγκλίσεων του χρόνου στον οποίο βρίσκονται οι παρακάτω τύποι: ἐσέπεσε, ἀφίκετο, γενέσθαι, σχεῖν

3. Να αντικατασταθούν χρονικά οι παρακάτω τύποι: κατέβη, ἥψατο, ἐσβεβλήκοιεν, προειδὼς

4. Να γραφεί ο ίδιος τύπος στον άλλο αριθμό των παρακάτω πτωτικών: βασιλέως, τὰ φρέατα, κρῆναι, δύναμιν

5. Να γραφεί η γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω αντωνυμιών: ἕκαστος. ἅστινας, τι, ἐγὼ

6. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω τύποι του κειμένου: τῶν ἀνθρώπων, αὐτόθι, φάρμακα, μεταβολῆς

7. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις μετοχές και να τις αναλύσετε στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις.

8. Ο Θουκυδίδης έγραψε την Ιστορία του με σκοπό να γίνει «κτῆμα ἐς ἀεί». Ποια στοιχεία του αποσπάσματος επιβεβαιώνουν την ομολογία του;

Οι απαντήσεις του κριτηρίου θα αποστέλλονται σε όσους μαθητές θα τις ζητήσουν


1 σχόλιο: