... Πολλοί νομίζουν πως η Δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα. Δεν ξέρουν πως πρόκειται για απόληξη και όχι για αφετηρία. Γίνεσαι άξιος να υψωθείς ως τη δημοκρατική ιδέα όταν έχεις διανύσει κάποια στάδια εσωτερικού εκπολιτισμού. Μια Δημοκρατία στους κάφρους είναι αδιανόητη, ενώ είναι νοητά εκεί όλα τα άλλα καθεστώτα, ολιγαρχικά, ιδιαίτερα τ΄ αριστοκρατικά.
Κάθε φορά που εκδηλώνεται ή που υποβόσκει μια κρίση της δημοκρατικής ιδέας, πρέπει να ψάχνουμε να βρούμε αν τα αίτια είναι εξωτερικά ή εσωτερικά, μ΄ άλλα λόγια αν φταίνε οι ιστορικές συνθήκες ή μήπως υπάρχει μια ανεπάρκεια οργανική μέσα στα άτομα φορείς της ιδέας. Βέβαια, οι συνθήκες αυτές δεν είναι ποτέ απόλυτες, ιδιαίτερα η δεύτερη. Δεν φταίνε ποτέ όλοι για την κάμψη της δημοκρατικής αρετής. Επειδή όμως οι λαοί σαν ιστορικές μονάδες χαρακτηρίζονται από την πλειοψηφία τους ή-στο πρακτικό επίπεδο-έστω κι από την σχετική πλειοψηφία, σε περίπτωση τέτοια πρέπει ν΄ αναρωτιόμαστε μήπως υστερεί κάτι στην ίδια την ωριμότητα των λαών αυτών. Μήπως δεν έχει συμπληρωθεί η διαδρομή που θα τους έκανε άξιους της Δημοκρατίας.
Μου έχει τύχει πάμπολλες φορές, σε συζήτηση όχι διαλογική αλλά σε κύκλο να ακούσω κάποιον να λέει όταν οι διαπιστώσεις φαίνονται να φτάνουν σε αδιέξοδο: ‹‹ Μωρέ, εμάς μας χρειάζεται δικτατορία››, και δυο- τρεις άλλοι γύρω να συμφωνούν, κουνώντας επιδοκιμαστικά τα κεφάλια τους. Τότε κάτι μαραίνεται μέσα μου, με κυριεύει αθυμία. Όχι γιατί οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται σε πλάνη. Αλλά γιατί βλέπω πόσο εύκολα απεμπολούν τα άτομα τα δικαιώματά τους, ό,τι με τόσους αγώνες έχει κατακτηθεί στο μάκρος της ιστορίας, με τόσο αίμα. Απεμπολούν δηλαδή την ανθρώπινη αξιοπρέπεια…
Άγγελος Τερζάκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου