Και ο εκφοβισμός καλά κρατεί εκτός σχολικής επικράτειας…

   Συνηθίσαμε να μιλάμε για τον σχολικό εκφοβισμό που εκδηλώνεται από μαθητές προς μαθητές εντός σχολικού χώρου με όλο το φάσμα των εκφάνσεών του και δεν έχουμε αντιληφθεί ότι το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στο σχολείο αλλά έχει περάσει και εδραιώνεται οπουδήποτε υπάρχουν παιδιά σχολικής ηλικίας.

   Αυτό το καλοκαίρι έγινα μάρτυρας και παρατηρητής αρκετών τέτοιων περιστατικών σε πλατείες χωριών, σε ανοιχτούς χώρους συνοικιών, σε θερινούς προορισμούς. Το ευτράπελο που επιβεβαιώνει την παραπάνω διαπίστωση είναι ότι ολοένα και περισσότερα παιδιά αντί να απολαμβάνουν το παιχνίδι, την ομαδικότητα, τη συντροφικότητα, τη φιλία, την ανεμελιά και την αφέλεια της παιδικής τους ηλικίας, επιδίδονται με επαναληπτικό τρόπο εν είδει εφαρμογής των μαθημάτων που έμαθαν κατά τη διάρκεια του «επαχθούς» σχολικού έτους που πέρασε,σε πράξεις διάκρισης των «άλλων» παιδιών. Απομόνωναν τον «ανώριμο» μικρότερο (ακόμη κι αν η ηλικιακή διαφορά ήταν ένα ή δύο έτη), περιθωριοποιούσαν τον λιγότερο ικανό στα αθλητικά παιχνίδια, αυτόν που είχε έρθει για πρώτη φορά αυτό το καλοκαίρι στον κοινό τους χώρο, αυτόν που δεν ήθελε να εφαρμόσει κατά γράμμα το ημερήσιο πρόγραμμά τους, αυτόν που πρότεινε κάτι καινοφανές, μια νέα ιδέα, ένα διαφορετικό παιχνίδι. Γενικά, απέρριπταν οτιδήποτε διαφορετικό απ’ αυτό που είχαν θεσμοθετήσει «οι ταγοί» της παρέας που οι υπόλοιποι πρέπει να υπακούν τυφλά και χωρίς σκεπτικισμό.

   Και ο εκφοβισμός καλά κρατεί εκτός σχολικής επικράτειας… Άσκηση λεκτικής βίας με βαρείς χαρακτηρισμούς-ταμπέλες. Ανέβασμα φωτογραφιών στο Facebook με περιπαικτικά σχόλια και φυσικά εν αγνοία του ενδιαφερόμενου. Άσκηση σωματικής βίας με πληγές σωματικές αλλά και ανεπούλωτα τραύματα στην ψυχή του θύματος σε πρώτο χρόνο αλλά και του θύτη μακροπρόθεσμα. Εξάλλου, στον εκφοβισμό όλοι όσοι εμπλέκονται, ακόμη και οι βωβοί παρατηρητές, είναι θύματα.

   Και το διακύβευμα. Όταν συζήτησα με γονείς και συναδέλφους για τα συγκεκριμένα περιστατικά οι περισσότεροι απάντησαν με επηρμένη βεβαιότητα: «Τα δικά μας παιδιά δε βρίζουν, δε χτυπούν και σε καμία περίπτωση δεν εμπλέκονται σε πράξεις εκφοβισμού και βίας». Και ο δικός μου προβληματισμός: όταν εμείς οι ίδιοι, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, εθελοτυφλούμε στο υπαρκτό πρόβλημα πώς περιμένουμε να αντιμετωπιστούν τα κρούσματα σχολικής βίας που με ηχηρό τρόπο πολλές φορές προβάλλονται από τα Μέσα Ενημέρωσης; Με μετάθεση ευθυνών από τους γονείς στους εκπαιδευτικούς και το αντίστροφο; Και βέβαια είναι εξαιρετικά εύκολο να αποποιούμαστε τις ευθύνες μας και ασύγκριτα ανακουφιστικό να τις μεταθέτουμε σε άλλους. Πάντα φταίει «ο άλλος»!

   Μέσα στην προσπάθειά μου να καταλάβω αλλά και να αντιμετωπίσω ανάλογες καταστάσεις, παρόμοιες με αυτές που περιέγραψα παραπάνω, θέτω ερωτήματα βασανιστικά για όλους μας: Μήπως θα έπρεπε να πρυτανεύσει η λύση της ουσιαστικής προσέγγισης των παιδιών; Η συζήτηση και ο απροκατάληπτος διάλογος μαζί τους, η εκδήλωση του  ενδιαφέροντός  μας γι’ αυτά όχι με την αγορά του ακριβού tablet τελευταίας τεχνολογίας, αλλά του γνήσιου ενδιαφέροντος, ώστε να αφουγκραστούμε τα μηνύματα της ψυχής τους, να είμαστε δίπλα τους κάθε φορά που μάς χρειάζονται και μάς χρειάζονται συχνά ακόμη κι αν δεν το εκφράζουν άμεσα. Τα μάτια τους είναι ο αψευδής μάρτυρας της ανάγκης τους και ο γονέας και ο εκπαιδευτικός τότε πρέπει να προστρέχει για βοήθεια κι όχι για κήρυγμα και νουθετήσεις ηθικοπλαστικού χαρακτήρα.

   Τα παιδιά μάς θέλουν δίπλα τους. Ίσως αυτή «η καλή πρακτική» να μάς οδηγήσει να γνωρίσουμε καλύτερα τα παιδιά μας και να δρομολογήσει λύσεις για τον περιορισμό έως και την εξάλειψη του εκφοβισμού μέσα και έξω από το σχολείο.

Ελένη Παπαδοπούλου 16/08/2014