Της Ελένης Κ. Παπαδοπούλου, φιλολόγου στο ΓΕ.Λ. Χαλάστρας
Η διδασκαλία σε ομάδες αποτελεί τη διδακτική έκφραση της προβληματικής του σύγχρονου σχολείου, το οποίο επιδιώκει να αναπτύξει τον ολοκληρωμένο και αυτόνομο δημοκρατικό πολίτη, που θα αισθάνεται και θα λειτουργεί ως συνυπάρχωνκαι θα είναι ικανός, μέσα από τη δια βίου εκπαίδευση, όχι μόνο να ανταποκρίνεται δημιουργικά και με αποτελεσματικότητα στις προκλήσεις των ραγδαίων και απρόβλεπτων εξελίξεων της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και της παγκοσμοποιούμενης οικονομίας της εποχής μας, αλλά και να δρα, ατομικά και συλλογικά, στη διαμόρφωση του κοινωνικού γίγνεσθαι., μεκριτήρια τα ατομικά δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
• Σε μία προπαρασκευαστική διαδικασία της διδασκαλίας σε ομάδες, έχω φροντίσει για τη χωροταξική διάταξη των καθισμάτων. Αυτά πρέπει να τοποθετηθούν σε σχήμα κύκλου, για να υποδεχτούν τους μαθητές της Α΄Λυκείου την πρώτη ημέρα και πρώτη ώρα έναρξης του σχολείου.
• Αφού ανταλλάξουμε ευχές για καλή σχολική χρονιά και γίνουν οι απαραίτητες συστάσεις από όλους,και ιδιαίτερα εφόσον υπάρχουν καινούριοι μαθητές στην τάξη, μοιράζω σε όλους ένα φύλλο με στοχευμένες ερωτήσεις που θα διαμορφώσουν το κοινωνιόγραμμα της τάξης. Αυτή η πρακτική θα βοηθήσει εκτός των άλλων, ώστε να αποσοβηθούν ενδεχόμενες δυσλειτουργίες στη διαμόρφωση των ομάδων. Ακόμη συζητώ με τους μαθητές για τη δυναμική της ομάδας και τη σημασία της ομαδικής εργασίας.
• Στη συνέχεια, καλώ τους μαθητές να δημιουργήσουν αυθόρμητα τη δυάδα τους, παίρνοντας το καρεκλάκι τους και πηγαίνοντας στο συμμαθητή που επιθυμούν. Στη δυάδα θα γίνει η γνωριμία και θα καταγραφεί και μία θετική εμπειρία από τα προηγούμενα σχολικά τους χρόνια από το κάθε μέλος του ζεύγους.
• Ακολούθως οι δυάδες θα γίνουν τετράδες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που περιγράφηκε παραπάνω. Στις τετράδες, αφού τα μέλη συσκεφτούν, συναποφασίζουν για το αναγνωριστικό όνομα που θα κάνει διακριτό το ρόλο τους στην ολομέλεια. Το μέλος της κάθε δυάδας θα παρουσιάσει το άλλο μέλος στην άλλη δυάδα καθώς και τη θετική του εμπειρία.
• Σ’ ένα δεύτερο χρόνο κι εφόσον έχουμε επανέλθει στον κύκλο, ο εκπρόσωπος κάθε τετράδας ανακοινώνει στην ολομέλεια το όνομα της ομάδας του, συστήνει τα μέλη της και τα περιγράφει βασιζόμενος στη συναίρεση των προηγούμενων στοιχείων και διαδικασιών.
• Ως ολομέλεια συνάπτουμε συμβόλαιο με συγκεκριμένους όρους
1. Προετοιμάζουμε τα θρανία στο διάλειμμα
2. Διατηρούμε φάκελο υλικού
3. Συζητάμε χαμηλόφωνα
4. Φροντίζουμε να συμμετέχουν στη συζήτηση όλα τα μέλη της ομάδας
5. Προσέχουμε και λαμβάνουμε υπόψη τη γνώμη και τις παρατηρήσεις του καθένα
6. Συναποφασίζουμε αλλά και ο καθένας παίζει τον ρόλο του.
7. ο/η καθηγητής/τρια θα μας βοηθήσει μόνο όταν όλοι συμφωνήσουμε και του/της το ζητήσουμε
8. όταν δουλεύουμε σε ολομέλεια, παύουμε να ασχολούμαστε με την εργασία της ομάδας μας.
9. Οι ομάδες είναι προσωρινές και λειτουργούν για τρεις εβδομάδες.
• Οι μαθητές αναλαμβάνουν τους ρόλους τους (συντονιστής, πρακτικογράφος, υπεύθυνος κοινοποίησης στην ολομέλεια, υπεύθυνος χρόνου).
• Μία λειτουργική ομάδα έχει το περισσότερο 5 μέλη και το λιγότερο 3
• Κάθε ομάδα διατηρεί φάκελο εργασίας.
• Ενημερώνω τους μαθητές για τα κριτήρια αξιολόγησης της εργασίας των ομάδων.
Οι μαθητές, ειδικά της Α΄ Λυκείου, δεν είναι εξοικειωμένοι με τον ομαδικό τρόπο διδασκαλίας, γι’ αυτό είναι αναγκαίο και επωφελές το σχέδιο που περιγράφηκε να εφαρμοστεί, αν όχι την πρώτη ημέρα του μαθήματος, πάντως σε πολύ πρώιμο στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ώστε να εθιστούν και σ’ αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας, ο οποίος θα πρέπει να εφαρμόζεται εκ περιτροπής με τους άλλους τρόπους διδασκαλίας κι ανάλογα με την κρίση του διδάσκοντα. Βέβαια, κι εδώ προκύπτει ένα άλλο ζήτημα, ότι ο Έλληνας εκπαιδευτικός προέρχεται από ένα δασκαλοκεντρικό και εξετασιοκεντρικό ελληνικό σχολείο, φοιτά σε ένα πανεπιστήμιο που λειτουργεί κυρίως με διαλέξεις και εξετάσεις, και μετά την αποφοίτησή του εντάσσεται πάλι σε ένα σχολείο που οι εξετασιοκεντρικές του απαιτήσεις είναι δύσκολο να τον παροτρύνουν να λειτουργήσει διαφορετικά. Ωστόσο, με το σκεπτικό ότι τα πάντα αλλάζουν σήμερα στην εκπαίδευση και ο βρόχος των εξετάσεων φαίνεται να χαλαρώνει, μπορούμε να αναστοχαστούμε και να εντάξουμε με μεγαλύτερη ευκολία και άνεση στο διδακτικό μας ρεπερτόριο τη διδασκαλία με ομάδες.
Πρώτη προσωπική εργασία για τη Μείζονα Επιμόρφωση
Η διδασκαλία σε ομάδες αποτελεί τη διδακτική έκφραση της προβληματικής του σύγχρονου σχολείου, το οποίο επιδιώκει να αναπτύξει τον ολοκληρωμένο και αυτόνομο δημοκρατικό πολίτη, που θα αισθάνεται και θα λειτουργεί ως συνυπάρχωνκαι θα είναι ικανός, μέσα από τη δια βίου εκπαίδευση, όχι μόνο να ανταποκρίνεται δημιουργικά και με αποτελεσματικότητα στις προκλήσεις των ραγδαίων και απρόβλεπτων εξελίξεων της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και της παγκοσμοποιούμενης οικονομίας της εποχής μας, αλλά και να δρα, ατομικά και συλλογικά, στη διαμόρφωση του κοινωνικού γίγνεσθαι., μεκριτήρια τα ατομικά δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη.
• Σε μία προπαρασκευαστική διαδικασία της διδασκαλίας σε ομάδες, έχω φροντίσει για τη χωροταξική διάταξη των καθισμάτων. Αυτά πρέπει να τοποθετηθούν σε σχήμα κύκλου, για να υποδεχτούν τους μαθητές της Α΄Λυκείου την πρώτη ημέρα και πρώτη ώρα έναρξης του σχολείου.
• Αφού ανταλλάξουμε ευχές για καλή σχολική χρονιά και γίνουν οι απαραίτητες συστάσεις από όλους,και ιδιαίτερα εφόσον υπάρχουν καινούριοι μαθητές στην τάξη, μοιράζω σε όλους ένα φύλλο με στοχευμένες ερωτήσεις που θα διαμορφώσουν το κοινωνιόγραμμα της τάξης. Αυτή η πρακτική θα βοηθήσει εκτός των άλλων, ώστε να αποσοβηθούν ενδεχόμενες δυσλειτουργίες στη διαμόρφωση των ομάδων. Ακόμη συζητώ με τους μαθητές για τη δυναμική της ομάδας και τη σημασία της ομαδικής εργασίας.
• Στη συνέχεια, καλώ τους μαθητές να δημιουργήσουν αυθόρμητα τη δυάδα τους, παίρνοντας το καρεκλάκι τους και πηγαίνοντας στο συμμαθητή που επιθυμούν. Στη δυάδα θα γίνει η γνωριμία και θα καταγραφεί και μία θετική εμπειρία από τα προηγούμενα σχολικά τους χρόνια από το κάθε μέλος του ζεύγους.
• Ακολούθως οι δυάδες θα γίνουν τετράδες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που περιγράφηκε παραπάνω. Στις τετράδες, αφού τα μέλη συσκεφτούν, συναποφασίζουν για το αναγνωριστικό όνομα που θα κάνει διακριτό το ρόλο τους στην ολομέλεια. Το μέλος της κάθε δυάδας θα παρουσιάσει το άλλο μέλος στην άλλη δυάδα καθώς και τη θετική του εμπειρία.
• Σ’ ένα δεύτερο χρόνο κι εφόσον έχουμε επανέλθει στον κύκλο, ο εκπρόσωπος κάθε τετράδας ανακοινώνει στην ολομέλεια το όνομα της ομάδας του, συστήνει τα μέλη της και τα περιγράφει βασιζόμενος στη συναίρεση των προηγούμενων στοιχείων και διαδικασιών.
• Ως ολομέλεια συνάπτουμε συμβόλαιο με συγκεκριμένους όρους
1. Προετοιμάζουμε τα θρανία στο διάλειμμα
2. Διατηρούμε φάκελο υλικού
3. Συζητάμε χαμηλόφωνα
4. Φροντίζουμε να συμμετέχουν στη συζήτηση όλα τα μέλη της ομάδας
5. Προσέχουμε και λαμβάνουμε υπόψη τη γνώμη και τις παρατηρήσεις του καθένα
6. Συναποφασίζουμε αλλά και ο καθένας παίζει τον ρόλο του.
7. ο/η καθηγητής/τρια θα μας βοηθήσει μόνο όταν όλοι συμφωνήσουμε και του/της το ζητήσουμε
8. όταν δουλεύουμε σε ολομέλεια, παύουμε να ασχολούμαστε με την εργασία της ομάδας μας.
9. Οι ομάδες είναι προσωρινές και λειτουργούν για τρεις εβδομάδες.
• Οι μαθητές αναλαμβάνουν τους ρόλους τους (συντονιστής, πρακτικογράφος, υπεύθυνος κοινοποίησης στην ολομέλεια, υπεύθυνος χρόνου).
• Μία λειτουργική ομάδα έχει το περισσότερο 5 μέλη και το λιγότερο 3
• Κάθε ομάδα διατηρεί φάκελο εργασίας.
• Ενημερώνω τους μαθητές για τα κριτήρια αξιολόγησης της εργασίας των ομάδων.
Οι μαθητές, ειδικά της Α΄ Λυκείου, δεν είναι εξοικειωμένοι με τον ομαδικό τρόπο διδασκαλίας, γι’ αυτό είναι αναγκαίο και επωφελές το σχέδιο που περιγράφηκε να εφαρμοστεί, αν όχι την πρώτη ημέρα του μαθήματος, πάντως σε πολύ πρώιμο στάδιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ώστε να εθιστούν και σ’ αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας, ο οποίος θα πρέπει να εφαρμόζεται εκ περιτροπής με τους άλλους τρόπους διδασκαλίας κι ανάλογα με την κρίση του διδάσκοντα. Βέβαια, κι εδώ προκύπτει ένα άλλο ζήτημα, ότι ο Έλληνας εκπαιδευτικός προέρχεται από ένα δασκαλοκεντρικό και εξετασιοκεντρικό ελληνικό σχολείο, φοιτά σε ένα πανεπιστήμιο που λειτουργεί κυρίως με διαλέξεις και εξετάσεις, και μετά την αποφοίτησή του εντάσσεται πάλι σε ένα σχολείο που οι εξετασιοκεντρικές του απαιτήσεις είναι δύσκολο να τον παροτρύνουν να λειτουργήσει διαφορετικά. Ωστόσο, με το σκεπτικό ότι τα πάντα αλλάζουν σήμερα στην εκπαίδευση και ο βρόχος των εξετάσεων φαίνεται να χαλαρώνει, μπορούμε να αναστοχαστούμε και να εντάξουμε με μεγαλύτερη ευκολία και άνεση στο διδακτικό μας ρεπερτόριο τη διδασκαλία με ομάδες.
Πρώτη προσωπική εργασία για τη Μείζονα Επιμόρφωση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου