Η παράγραφος αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο της έκθεσης ιδεών. ΟΙ 'καλά' δομημένες παράγραφοι προοιωνίζονται ένα κείμενο που διακρίνεται για την πληροφορικότητα, τη σαφήνεια, τη συνοχή και τη συνεκτικότητά του. Παρακάτω θα διαβάσετε τη θεωρία της παραγράφου και στη συνέχεια θα την εμπεδώσετε με ένα παράδειγμα από δοκίμιο του Ευ. Παπανούτσου (σύντομα θα κάνουμε κι ένα αφιέρωμα γι' αυτόν τον μεγάλο Παιδαγωγό-Εκπαιδευτικό κι ακόμη μεγαλύτερο Δοκιμιογράφο που γαλούχησε γενιές μαθητών και μας δίδαξε την τέχνη της συγγραφής δοκιμίων).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ
Η έκθεση ιδεών συνίσταται από επιχειρήματα δηλαδή τεκμηριωμένες, αποδεδειγμένες, αιτιολογημένες ιδέες. Το κάθε επιχείρημα εξαντλείται, συνήθως, σε ξεχωριστή παράγραφο. Έτσι, η κάθε παράγραφος είναι ένα είδος κειμένου, μικρού βέβαια σε έκταση, τόσου όμως όσο χρειάζεται για να παρουσιαστεί, να αιτιολογηθεί και να ολοκληρωθεί η ιδέα που επιλέξαμε να χρησιμοποιήσουμε στην έκθεση μας.
Η παράγραφος- επιχείρημα πρέπει πρώτα απ' όλα να είναι «επιτυχημένη», ώστε να αναπτύσσει επαρκώς και να αποδεικνύει μια πλευρά του θέματος. Για να εξασφαλίσουμε την επιτυχία μιας παραγράφου πρέπει να κινηθούμε πάνω σε ένα μοντέλο σωστού σχεδιασμού.
ΔΟΜΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
Α. θεματική περίοδος: στην αρχή παρουσιάζεται συνοπτικά και συγκεκριμένα η κύρια ιδέα της παραγράφου. Αυτή είναι η θεματική περίοδος, που αμέσως ξεκαθαρίζει το «σκοπό» και το «θέμα» της παραγράφου.
Β. Λεπτομέρειες: οι ειδικές λεπτομέρειες διασαφηνίζουν, αναπτύσσουν, υποστηρίζουν, τεκμηριώνουν τη θεματική περίοδο.
Γ. Κατακλείδα: η πρόταση - κατακλείδα, αν και δεν είναι πάντοτε απαραίτητη, ολοκληρώνει την παράγραφο. Είναι ένα τελικό συμπέρασμα πάνω στην κύρια ιδέα της παραγράφου, ένα τελευταίο σχόλιο του γράφοντος, που "κλείνει" ομαλά την περίοδο.
Παράδειγμα:
Στην εποχή μας η οικογένεια άρχισε να παραιτείται από τις παραδοσιακές της λειτουργίες της (θεματική περίοδος). Το οικογενειακά οργανωμένο "σπίτι" ήταν επί αιώνες το κέντρο όπου ικανοποιούνταν οι βασικές ανάγκες της ζωής τον ανθρώπου• όχι μόνο ο έρωτας και η τεκνογονία, η αγωγή των παιδιών και η ψυχαγωγία, αλλά και το μαγείρεμα, το νοικοκυριό και η περίθαλψη στην αρρώστια και στα γηρατιά. Σήμερα στις εξελιγμένες κοινωνίες τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Από τότε που η γυναίκα εργάζεται βιοποριστικά έξω από το σπίτι, οι πλείστες από τις ανάγκες που αναφέραμε ικανοποιούνται χωρίς την οικογένεια. Τα παιδιά από τους πρώτους μήνες της ζωής παραδίδονται στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, έπειτα στη φροντίδα του νηπιαγωγείον και αργότερα τον σχολείου. Το εστιατόριο αντικαθιστά τη σπιτική κουζίνα. Και η περίθαλψη γίνεται πλέον στο νοσοκομείο και στους οίκους ευγηρίας. Όσο για την ψυχαγωγία, οι περισσότεροι τη χαίρονται σήμερα έξω από την οικογένεια (λεπτομέρειες – σχόλια). Η απομάκρυνση, λοιπόν, της οικογενείας από τον παραδοσιακό της ρόλο αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός (περίοδος – κατακλείδα)
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ
Η έκθεση ιδεών συνίσταται από επιχειρήματα δηλαδή τεκμηριωμένες, αποδεδειγμένες, αιτιολογημένες ιδέες. Το κάθε επιχείρημα εξαντλείται, συνήθως, σε ξεχωριστή παράγραφο. Έτσι, η κάθε παράγραφος είναι ένα είδος κειμένου, μικρού βέβαια σε έκταση, τόσου όμως όσο χρειάζεται για να παρουσιαστεί, να αιτιολογηθεί και να ολοκληρωθεί η ιδέα που επιλέξαμε να χρησιμοποιήσουμε στην έκθεση μας.
Η παράγραφος- επιχείρημα πρέπει πρώτα απ' όλα να είναι «επιτυχημένη», ώστε να αναπτύσσει επαρκώς και να αποδεικνύει μια πλευρά του θέματος. Για να εξασφαλίσουμε την επιτυχία μιας παραγράφου πρέπει να κινηθούμε πάνω σε ένα μοντέλο σωστού σχεδιασμού.
ΔΟΜΗ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
Α. θεματική περίοδος: στην αρχή παρουσιάζεται συνοπτικά και συγκεκριμένα η κύρια ιδέα της παραγράφου. Αυτή είναι η θεματική περίοδος, που αμέσως ξεκαθαρίζει το «σκοπό» και το «θέμα» της παραγράφου.
Β. Λεπτομέρειες: οι ειδικές λεπτομέρειες διασαφηνίζουν, αναπτύσσουν, υποστηρίζουν, τεκμηριώνουν τη θεματική περίοδο.
Γ. Κατακλείδα: η πρόταση - κατακλείδα, αν και δεν είναι πάντοτε απαραίτητη, ολοκληρώνει την παράγραφο. Είναι ένα τελικό συμπέρασμα πάνω στην κύρια ιδέα της παραγράφου, ένα τελευταίο σχόλιο του γράφοντος, που "κλείνει" ομαλά την περίοδο.
Παράδειγμα:
Στην εποχή μας η οικογένεια άρχισε να παραιτείται από τις παραδοσιακές της λειτουργίες της (θεματική περίοδος). Το οικογενειακά οργανωμένο "σπίτι" ήταν επί αιώνες το κέντρο όπου ικανοποιούνταν οι βασικές ανάγκες της ζωής τον ανθρώπου• όχι μόνο ο έρωτας και η τεκνογονία, η αγωγή των παιδιών και η ψυχαγωγία, αλλά και το μαγείρεμα, το νοικοκυριό και η περίθαλψη στην αρρώστια και στα γηρατιά. Σήμερα στις εξελιγμένες κοινωνίες τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Από τότε που η γυναίκα εργάζεται βιοποριστικά έξω από το σπίτι, οι πλείστες από τις ανάγκες που αναφέραμε ικανοποιούνται χωρίς την οικογένεια. Τα παιδιά από τους πρώτους μήνες της ζωής παραδίδονται στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, έπειτα στη φροντίδα του νηπιαγωγείον και αργότερα τον σχολείου. Το εστιατόριο αντικαθιστά τη σπιτική κουζίνα. Και η περίθαλψη γίνεται πλέον στο νοσοκομείο και στους οίκους ευγηρίας. Όσο για την ψυχαγωγία, οι περισσότεροι τη χαίρονται σήμερα έξω από την οικογένεια (λεπτομέρειες – σχόλια). Η απομάκρυνση, λοιπόν, της οικογενείας από τον παραδοσιακό της ρόλο αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός (περίοδος – κατακλείδα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου