Κυριακή 6 Ιανουαρίου 2013

"Παράδοση και μοναξιά"




ΚΕΙΜΕΝΟ

“Παράδοση και μοναξιά” 

 Η παράδοση είναι συνέχεια, είναι δεσμός των περασμένων με τα τωρινά και τα μελλούμενα, είναι επίσης ενότητα ανάμεσα σε ανθρώπους σύγχρονους που δέχονται από κοινού την επίδρασή της. Είναι σύνδεσμος πνευματικός και ανθρώπινος μέσα στην ιστορική διάρκεια και μέσα στο παρόν, ας πούμε: στο χώρο και στο χρόνο. Αυτό είναι, άλλωστε, το έθνος, σε τελευταία ανάλυση, δεν είναι τίποτα άλλο: μια κοινή παράδοση που διαμορφώνει μιαν ομαδική συνείδηση.
 Η έξαρση του “αίματος”, της “φυλής” με τη βιολογική έννοια, είναι καθαρή μυθολογία που αποδείχθηκε μάλιστα, στα χρόνια μας, νοσηρή και επικίνδυνη για την υπόσταση του ανθρώπου. Το “αίμα” δεν αναλύεται σε ποσότητα ούτε και διαιρείται σε καλής και κακής ποιότητας. Από την αυγή της ιστορίας, όλα τα έθνη προέρχονται από το αδιάκοπο και αξεδιάλυτο ανακάτωμα των αιμάτων και κανένα στον κόσμο δεν μπορεί να καυχηθεί πως είναι καθαρόαιμο. Την προσωπικότητα ενός εθνικού ομίλου δεν την προσδιορίζουν βιολογικά στοιχεία, αλλά η παράδοση, στοιχείο πνευματικό κατ’ εξοχήν.
 Είναι ωστόσο κάθε παράδοση καλή; Απλοϊκό θα ήταν να δώσει κανείς, στο σημείο αυτό, απάντηση ανεπιφύλακτα καταφατική. Αναπόφευκτα, καθώς το ξέρουμε όλοι κι από την πείρα, η παράδοση σέρνει μέσα της και στοιχεία που ξεπεράστηκαν οριστικά και νεκρώθηκαν και δεν χρησιμεύουν πια για το καλό. Η τάση της είναι να τα απορρίπτει αργά-αργά, να αφομοιώνει νέες εισφορές και να ανανεώνεται ολοένα. Το πρόβλημα είναι να τη βοηθούμε να ανανεώνεται χωρίς να σπάσει.
 Δεν μπορούμε όμως, άραγε να ζήσουμε και χωρίς παράδοση: Υλικά, βέβαια, μπορούμε. Λαοί ολόκληροι έκαμαν αρκετές φορές το πείραμα να σπάσουν ριζικά την παράδοσή τους, να ξαναρχίσουν τη ζωή τους από το άλφα, χωρίς το στήριγμά της. Και άτομα αμέτρητα, πνευματικά και ηθικά ξεριζωμένα, υπάρχουν σήμερα και συχνά ευημερούν έξω από κάθε παράδοση, θρησκευτική, γλωσσική, εθνική, εθιμική ή άλλη, σαν απλοί αριθμοί ριγμένοι στο στρόβιλο των μεγάλων κοσμουπόλεων και της τεχνοκρατίας του καιρού μας.
 Εκείνο που μπορούμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα που προκύπτουν αυθόρμητα από αυτήν τη συζήτηση είναι ότι ο άνθρωπος είναι καλύτερος και αισθάνεται καλύτερα μέσα στην παράδοση, παρά έξω απ’ αυτήν. Η παράδοση τον ενώνει ψυχικά με μια μεγάλη ανθρώπινη πραγματικότητα, μέσα σε χώρο και σε χρόνο, καθώς έλεγα πριν. Η ανθρώπινη θερμότητά της τον παρηγορεί, το κύρος των πνευματικών αξιών που αυτή αντιπροσωπεύει τον στηρίζει ηθικά, η αιωνόβια, αργή δύναμή της τον τονώνει, τον βοηθεί να προχωρήσει στο δύσκολο δρόμο της ζωής. Έξω από την παράδοσή του θα βρεθεί μοιραία μόνος, έρημος, πικρός και γεμάτος άγχη μέσα στο χάος ενός παράλογου, φοβερού κόσμου που θα του φανεί να μην έχει ούτε νόημα ούτε αιτία ή σκοπό. Μπορεί τότε να προσφέρει στον εαυτό του την παγερή ικανοποίηση ότι ελευθέρωσε τη διάνοιά του από τα παραδομένα και έγινε έτσι πιο έξυπνος και πιο σπουδαίος από τους άλλους που διατηρούν τους πατροπαράδοτους δεσμούς, θα αισθανθεί όμως τον πόνο της πικρής μοναξιάς να τον σφίγγει ανελέητα και την εσωτερική του ισορροπία να κλονίζεται επικίνδυνα.[…]

Γιώργος Θεοτοκάς, “Πολιτικά Κείμενα” (Θεματικοί κύκλοι, σ.σ. 443-444)




ΘΕΜΑΤΑ


Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100 λέξεις).
Μονάδες 25

Β1. Να αναπτύξετε σε 70-80 λέξεις το περιεχόμενο του ακόλουθου αποσπάσματος από το κείμενο: «Την προσωπικότητα ενός εθνικού ομίλου δεν την προσδιορίζουν βιολογικά στοιχεία, αλλά η παράδοση, στοιχείο πνευματικό κατ’ εξοχήν».
Μονάδες 10

Β2. Ποιος είναι ο τρόπος ανάπτυξης της πρώτης και της τελευταίας (πέμπτης) παραγράφου; Τεκμηριώστε την απάντησή σας
Μονάδες 5

Β3. Να βρεθούν συνώνυμα των παρακάτω λέξεων του κειμένου: νοσηρή, διαιρείται, ανακάτωμα, καυχηθεί, βιολογικά.
Μονάδες 10

Β4. Το κείμενο έχει τα χαρακτηριστικά δοκιμίου, επιφυλλίδας ή άρθρου; Να απαντήσετε τεκμηριωμένα.
Μονάδες 10


Γ. Ως  μέλος  του  δεκαπενταμελούς  συμβουλίου  του  Λυκείου  σου εκπροσωπείς  τους  συμμαθητές  σου  σε  μια  εκδήλωση  της  περιοχής  σου που  έχει  ως  θέμα  τη σχέση των νέων με την παράδοση.  Να διαμορφώσεις μια εισήγηση με την οποία θα παρουσιάσεις την οπτική γωνία από την οποία κρίνουν οι νέοι την ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά. Ποια στοιχεία είναι αυτά που αποδέχονται και αξιοποιούν και ποια απορρίπτουν. (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου