Εθελοντισμός

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ  ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η έννοια του εθελοντισμού συνδέεται με την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή προσφορά. Ο εθελοντισμός εκφράζεται με πολλούς τρόπους, ο καθένας από αυτούς με τη δική του φυσιογνωμία και μέθοδο δράσης. Κοινό χαρακτηριστικό όμως όλων είναι η συνδρομή τους στην προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Στη σύγχρονη εποχή ο εθελοντισμός έχει καθιερωθεί ως ο θεσμός εκείνος, που συμβάλει στην αντιμετώπιση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων και καλείται να αναπληρώσει τα κενά που δημιουργεί η αδυναμία του κράτους και οι μηχανισμοί της αγοράς.
Στο πλαίσιο αυτό στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους πολλές Μη κυβερνητικές Οργανώσεις με πληθώρα εθελοντικών δράσεων και κύρια πεδία εφαρμογής το περιβάλλον, τον πολιτισμό, τις κοινωνικές υπηρεσίες. Σε κάθε πεδίο εφαρμογής οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, είτε έχουν μορφή ιδρύματος. αστικής / μη κερδοσκοπικής εταιρείας, σωματεία ή συλλόγους στηρίζουν τη δράση τους στην εθελοντική προσφορά των μελών τους.
Ο εθελοντισμός δεν είναι απλά ένας όρος, είναι στάση ζωής και δρα εποικοδομητικά στο κοινωνικό στερέωμα καθώς αφορά όλους ανεξάρτητα από κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις, προάγει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην προάσπιση των θεμελιωδών τους δικαιωμάτων και ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή.

 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ
Ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής και στη γνήσια έκφραση του έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
• Ανθρωπιστικό πνεύμα.
• Αμφισβήτηση των «κακώς» κειμένων.
• Συλλογικό πνεύμα και ευρύτερες μορφές συνεργασίας.
• Ουσιαστική προσπάθεια, συστηματική και μεθοδευμένη κι όχι περιστασιακή.
• Οργανωτική δομή.
Ο εθελοντισμός ο κοινωνικός, ο αθλητικός, ο πολιτικός, ο πολιτιστικός, ο ανθρωπιστικός, ο περιβαλλοντικός κ.ο.κ. υπάρχει και συντελεί στην πρόοδο. Οι τομείς της εθελοντικής δράσης εκτείνονται σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και περιλαμβάνουν προγράμματα διμερή ή και διεθνή με διαφορετικές μορφές εκδήλωσης:

ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

1. Ανθρωπιστική δράση
♦ Παραδοσιακές συνήθειες αλληλεγγύης σε επίπεδο περιορισμένης κλίμακας(γειτονιά, χωριό…)
♦ Παροχή υλικών αγαθών ή χρημάτων για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών (π.χ. φυσικές καταστροφές).
♦ Αποστολή ιατροφαρμακευτικού υλικού, παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
♦ Αιμοδοσία, δωρεά οργάνων, συμμετοχή σε ομάδες διάσωσης ανθρώπων.
2. Κοινωνική δράση
♦ Προσφορά εθελοντικής εργασίας σε συλλόγους και ιδρύματα για την προστασία των παιδιών, την επανένταξη των τοξικομανών και αποφυλακισμένων, τη βοή¬θεια σε άτομα με ειδικές ανάγκες και σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι, οι άνεργοι.
♦ Παρεμβάσεις που αποβλέπουν στην ποιότητα ζωής (βελτίωση των συγκοινωνιών, καθαριότητα της πόλης, προστασία των πεζών κ.ά.).
♦ Δραστηριοποίηση οργανώσεων για την προστασία των δικαιωμάτων του καταναλωτή.
3. Περιβαλλοντική δράση
♦ Ανάληψη πρωτοβουλιών για την προστασία του περιβάλλοντος (προστασία της χλωρίδας και πανίδας, αναδασώσεις, καθαριότητα των ακτών, ανακύκλωση απορριμμάτων, εφαρμογές εναλλακτικών πηγών ενέργειας κ.ά.).
4. Πολιτική δράση
♦ Προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του εκδημοκρατισμού.
5. Πολιτιστική δράση
♦ Εργασία στα πλαίσια βοήθειας προς το κράτος, την πόλη…, όταν έχουν αναληφθεί εξαιρετικής σημασίας έργα αθλητικού ή άλλου χαρακτήρα (π.χ. διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων, διεκδίκηση Μαρμάρων Παρθενώνα…

ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ

Για την ενίσχυση της εθελοντικής ιδέας, καλό θα ήταν να λάβουμε υπόψη μας τον ακόλουθο συνθηματικό λόγο: «Έχεις ευθύνη για το διπλανό σου, για τον τόπο σου, για την παγκόσμια κοινωνία».
Κράτη - Διεθνείς φορείς (Ε.Ε. και Ο.Η.Ε)
• Τα κράτη οφείλουν να αναγνωρίσουν επίσημα τις εθελοντικές οργανώσεις και να συνεργαστούν με αυτές.
• Είναι αναγκαίο να στηρίξουν τα κινήματα του εθελοντισμού ηθικά (επιβράβευση) αλλά και υλικά (πόροι), προκειμένου να διευκολυνθεί το έργο τους. Εξίσου ωφέλιμο κρίνεται να ασφαλίζουν τους εθελοντές, να τους απαλλάσσουν από φόρους και να τους χορηγούν άδειες.
• Επιβάλλονται ευρύτερες διεθνείς συνεργασίες υπό την αιγίδα της Ε.Ε. και του Ο.Η.Ε., που θα λειτουργήσουν σαν «ομπρέλα» προστασίας.
Εθελοντικές οργανώσεις
• Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου.
• Κατάθεση των εμπειριών τους.
• Καλύτερη οργάνωση.
• Απομάκρυνση από οποιαδήποτε συμφέροντα.
• Διαφάνεια.
Φορείς αγωγής και κοινωνικοποίησης
Οικογένεια και Σχολείο: Απαραίτητη κρίνεται η καλλιέργεια του ανθρωπισμού ειδικότερα, οι γονείς έχουν χρέος να αποτελούν φωτεινά παραδείγματα, ενώ το σχολείο οφείλει να προβάλει τη δράση των εθελοντών, να δημιουργήσει περιβαλ¬λοντικές ομάδες, να μυήσει τις μαθητικές κοινότητες στην ανάληψη πρωτοβουλι¬ών και, γενικότερα, να μεταβληθεί σε σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία.
Τα Μ.Μ.Ε και οι Πνευματικοί άνθρωποι:
• Τα Μ.Μ.Ε. υποχρεούνται να παρέχουν αδιάλειπτη πληροφόρηση.
• Οι διανοούμενοι έχουν καθήκον να διαφωτίζουν και να αφυπνίζουν διαρκώς την κοινή γνώμη με το κύρος, το λόγο και τις πράξεις τους.

Πολίτης
Κάθε πολίτης φέρει ευθύνη για ό,τι συντελείται στην κοινωνία, είτε εν γνώσει είτε εν αγνοία του' γι' αυτό επιβάλλεται:
• Ενδιαφέρον.
• Κριτική ματιά.
• Αυτοκριτική.
• Γνώση.
• Υποχώρηση του ατομικισμού.
• Θέληση για προσφορά.



Πηγή: Volunteering and Society in the 21st_Century, C, Rochester, A, Ellis Paine, S, Howlet